Nông dân xã Đồng Hỷ phun chế phẩm sinh học hữu cơ để dưỡng chè. Ảnh: T.L

Những ngày sau lũ, không khí lao động đã trở lại trên nhiều cánh đồng từng bị vùi lấp. Tại thôn 4, xã Chợ Mới, hơn 35ha ngô, lúa cùng 4ha ao cá và một số công trình thủy lợi bị hư hại nặng. Dù mất trắng, người dân vẫn chủ động xuống giống kịp thời vụ đông trên tinh thần không trông chờ, ỷ lại. Mưa lũ gây tàn phá nặng nề, nhưng cũng để lại lớp phù sa dày, tạo điều kiện cho đất phục hồi nhanh nếu sản xuất được khởi động sớm.

Ông Hoàng Văn Thượng, thôn 4, chia sẻ: Gia đình tôi có 5.000m2 trồng ngô, lúa sắp đến kỳ thu hoạch thì lũ cuốn trôi hết. Trước mắt, gia đình làm đất, mua giống ngô, khoai trồng ngay vụ đông, hy vọng bù đắp phần nào thiệt hại.

Toàn xã Chợ Mới có gần 245ha cây trồng bị ảnh hưởng, trong đó hơn 70% diện tích lúa, ngô và cây hàng năm mất trắng. Gần 39 nghìn con gia cầm và 48 đàn ong mật bị cuốn trôi; khoảng 25ha ao nuôi thủy sản bị vỡ bờ, nước tràn làm thất thoát toàn bộ sản lượng.

Ông Trần Mạnh Cường, Chủ tịch UBND xã Chợ Mới, cho biết: Ngay sau khi lũ rút, xã đã thành lập tổ rà soát, kiểm đếm mức độ thiệt hại. Trên cơ sở nguồn hỗ trợ thiên tai hơn 5 tỷ đồng do tỉnh phân bổ, chúng tôi đã lập danh sách, phê duyệt và dự kiến hoàn thành chi trả cho người dân trước ngày 30-10. Các công trình giao thông, thủy lợi cũng được rà soát, lập hồ sơ sửa chữa khẩn trương để phục vụ sản xuất.

Người dân xã Chợ Mới khẩn trương làm đất, chuẩn bị xuống giống vụ đông.

Với cây trồng chủ lực của tỉnh là chè cũng chịu thiệt hại nặng nề với hơn 533ha bị ngập sâu, bùn phủ kín gốc, nguy cơ giảm năng suất 20-30% nếu không được chăm sóc kịp thời. Ngành Nông nghiệp và Môi trường đã cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn nông dân thoát nước, cắt tỉa, phục hồi rễ và phòng nấm bệnh; đồng thời hỗ trợ hàng chục tấn vật tư phục hồi. Nếu được can thiệp đúng kỹ thuật trong 30 ngày đầu, khoảng 90% diện tích chè có thể phục hồi năng suất cơ bản.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, cùng đoàn công tác đã trực tiếp đến Thái Nguyên hỗ trợ, hướng dẫn cán bộ cơ sở và người dân các biện pháp “cứu” diện tích chè bị ngập úng.

Mưa lũ kéo dài cũng gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi, với hơn 364 nghìn con gia súc, gia cầm bị chết và cuốn trôi. Nhiều trang trại quy mô lớn bị ngập sâu, chuồng trại hư hỏng, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh nếu không được xử lý kịp thời.

Trước tình hình đó, ngành Nông nghiệp và Môi trường cùng chính quyền các địa phương đã kích hoạt biện pháp phòng dịch khẩn cấp, cấp phát thuốc sát khuẩn, hướng dẫn tiêu độc, vệ sinh chuồng trại; đồng thời rà soát thiệt hại để triển khai chính sách hỗ trợ tái đàn. Sự chủ động này giúp ngăn chặn nguy cơ “khủng hoảng kép” là thiên tai và dịch bệnh, đảm bảo nguồn cung nông sản, ổn định thị trường trong tỉnh.

Khôi phục sản xuất sau lũ phải bắt đầu từ khâu nước tưới và tiêu úng. Tuy nhiên, hệ thống thủy lợi của tỉnh bị thiệt hại nghiêm trọng với 53 hồ, đập; 38 trạm bơm; hơn 10km kênh mương bị hư hỏng; nhiều vị trí đê điều tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Tổng thiệt hại riêng về thủy lợi và đê điều ước tính khoảng 100 tỷ đồng.

Không chỉ các địa phương, lực lượng quản lý thủy lợi trên địa bàn tỉnh cũng vào cuộc với tinh thần chủ động cao nhất. Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên đã sớm triển khai các phương án bảo vệ công trình, túc trực 24/24 giờ tại những vị trí xung yếu để kịp thời ứng phó khi mực nước dâng cao.

Ngay sau khi nước rút, đơn vị khẩn trương dọn dẹp, nạo vét bùn đất, sửa chữa tạm thời các tuyến kênh mương, trạm bơm, bảo đảm duy trì nước tưới, tiêu úng, hỗ trợ người dân xuống giống vụ đông đúng thời vụ. Ông Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên, cho biết: Hiện nay, đơn vị đang tập trung toàn bộ lực lượng, phương tiện khắc phục tạm thời sự cố, bảo đảm dẫn nước phục vụ sản xuất.

Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên huy động lực lượng khắc phục công trình thủy lợi bị hư hỏng sau mưa lũ.

Trận mưa lũ lịch sử do hoàn lưu bão số 11 đã gây ngập úng nghiêm trọng tại 54 xã, phường, ảnh hưởng khoảng 200.000 hộ dân; hơn 14.800ha cây trồng, 364.000 con gia súc, gia cầm và 903ha thủy sản bị thiệt hại, tổng ước tính lên tới 12.600 tỷ đồng.

Song trong gian khó, tinh thần chỉ đạo “nhanh, khẩn trương, trọng tâm, kịp thời” đang trở thành động lực để chính quyền và người dân từng ngày khôi phục đồng ruộng, hạ tầng và sản xuất.

Theo Sở Tài chính, ngay sau lũ, đơn vị đã tham mưu UBND tỉnh ban hành hai quyết định phân bổ kinh phí khắc phục hậu quả. Đến nay, tỉnh đã bố trí 366 tỷ đồng hỗ trợ các địa phương, trong đó 137 tỷ đồng dành riêng cho lĩnh vực nông, lâm, thủy sản.

Thiên tai thử thách ý chí, nhưng cũng khơi dậy sức mạnh đoàn kết của quân và dân Thái Nguyên. Từ tinh thần “4 tại chỗ” trong phòng, chống mưa bão, đến quyết sách phục hồi ngay sau khi nước rút, tất cả hướng đến mục tiêu chung là phục hồi sản xuất, bảo đảm an sinh, xây dựng cuộc sống an toàn hơn trước thiên tai.

Tin rằng, trên lớp phù sa màu mỡ còn sót lại sau lũ, mùa màng Thái Nguyên sẽ lại xanh tốt, như chính sự bền bỉ, kiên cường của con người nơi đây, góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nguồn: Hồi sinh đồng ruộng, mùa màng