Hiện nay, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh khoảng 1.150 tấn/ngày đêm và mỗi năm tăng thêm từ 7-10%, trong đó: Thành phố Bắc Ninh khoảng 240 tấn/ngày đêm, thị xã Quế Võ khoảng 140 tấn/ngày đêm, thị xã Thuận Thành khoảng 120 tấn/ngày đêm, huyện Gia Bình khoảng 60 tấn/ngày đêm, Thành phố Từ Sơn khoảng 200 tấn/ngày đêm, huyện Tiên Du khoảng 150 tấn/ngày đêm, huyện Yên Phong khoảng 180 tấn/ngày đêm, huyện Lương Tài khoảng 60 tấn/ngày đêm.

Hiện nay, việc thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt do các đơn vị dịch vụ (Công ty, Hợp tác xã) thực hiện. Ngoài ra, tại một số xã khu vực nông thôn việc thực hiện thu gom là do UBND xã thành lập các tổ, đội thu gom (giao cho các tổ chức, đoàn thể của xóm hoặc người dân thực hiện). 100% các địa phương đã thành lập được các tổ, đội thu gom rác thải từ hộ gia đình đến điểm tập kết. Toàn tỉnh hiện có 11 đơn vị thực hiện việc vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt với tổng số trên 30 xe chuyên dụng, cơ bản các xe đã được gắn các thiết bị GPS để theo dõi, kiểm soát lộ trình thu gom.

Công tác thu gom, xử lý rác thải được các địa phương đẩy mạnh triển khai, nhằm hạn chế tình trạng ùn ứ rác thải.

Thực tế, trên địa bàn tỉnh hiện triển khai xây dựng và đưa vào hoạt động 3 khu xử lý tập trung, 9 lò đốt chất thải sinh hoạt công suất nhỏ và trung bình. Đối với Khu xử lý chất thải tại xã Phù Lãng (thị xã Quế Võ) được thực hiện bởi Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công suất 300 tấn/ngày, đêm, đang xử lý cho thành phố Bắc Ninh và thị xã Quế Võ; Khu xử lý chất thải tại xã Ngũ Thái (thị xã Thuận Thành) công suất 275 tấn/ngày đêm đang xử lý cho toàn bộ địa bàn thị xã Thuận Thành; Khu xử lý chất thải tại xã Cao Đức (Gia Bình) do Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt đang vận hành xử lý cho huyện Gia Bình, công suất 70 tấn/ngày đêm. Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh còn có 9 lò đốt rác trung bình và nhỏ thuộc địa bàn thành phố Từ Sơn, huyện Tiên Du và Yên Phong.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng năng lực hiện tại của các khu xử lý đang bị quá tải, không thể xử lý hết được lượng chất thải phát sinh hàng ngày, chưa nói đến lượng chất thải tồn đọng ngoài môi trường từ nhiều năm tại các địa phương chưa có khu xử lý tập trung, nằm ven khu, cụm công nghiệp. Chính vì vậy, các Nhà máy xử lý chất thải sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng chính là bài toán tối ưu cho công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt hiện nay của tỉnh.

Đầu tháng 11/2023, UBND tỉnh chính thức cho phép Nhà máy đốt rác phát điện huyện Lương Tài tiếp nhận rác thải sinh hoạt từ 3 huyện Yên Phong, Gia Bình và Lương Tài để thực hiện vận hành thử nghiệm. Đây là bước khởi động cho mục tiêu xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn toàn tỉnh trong năm 2024, theo đúng lộ trình của Đề án tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh, giai đoạn 2019-2025.

Sở Tài nguyên và Môi trường nhận định: Xây dựng các Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng là một trong những nội dung quan trọng của Đề án tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh, giai đoạn 2019-2025. Trong khí đó, Nhà máy nằm trên địa bàn thị xã Thuận Thành, Quế Võ và huyện Lương Tài với công suất xử lý khoảng 1.300 tấn rác/ngày, đêm, đang gấp rút hoàn thiện các công đoạn cuối, đi vào vận hành thử nghiệm và vận hành chính thức trong năm 2024, sẽ cán đích mục tiêu xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt phát sinh và tồn đọng trong toàn tỉnh, bảo đảm các yếu tố môi trường bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Tỉnh Bắc Ninh xây dựng phương án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, nâng cao hiệu quả các lò đốt rác, tiến tới đưa vào vận hành các nhà máy xử lý rác thải công nghệ cao.

Để các Nhà máy xử lý chất thải công nghệ cao phát năng lượng đi vào vận hành hiệu quả, vừa qua, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng phương án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh. Theo đó, sẽ phân bổ đồng đều lượng chất thải phát sinh tại các địa phương trong tỉnh về 3 khu xử lý công nghệ cao phát năng lượng của tỉnh. Tạm thời ngừng cấp rác đối với các khu xử lý bằng công nghệ thông thường và lò đốt rác công suất nhỏ; chỉ cung cấp khi các khu xử lý rác thông thường và lò đốt công suất nhỏ cải tiến công nghệ, bảo đảm hoạt động đáp ứng yêu cầu về môi trường.

Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng tại xã Ngũ Thái (thị xã Thuận Thành) đã cơ bản hoàn thiện, đủ các điều kiện vận hành thử nghiệm và đang được UBND tỉnh xem xét, chấp thuận cho vận hành thử nghiệm; Nhà máy xử lý chất thải rắn công nghệ cao phát năng lượng tại xã Phù Lãng (thị xã Quế Võ) cũng hoàn thành hơn 90% khối lượng xây dựng. Trong năm 2024, các Nhà máy này sẽ đồng loạt hoạt động, không những đóng góp quan trọng vào công cuộc bảo đảm an ninh năng lượng, tác động tích cực cho xã hội, mà còn góp phần quan trọng trong việc quản lý, xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt phát sinh, một trong những vấn đề môi trường cấp bách hiện nay, bảo đảm sự phát triển hài hoà, bền vững của tỉnh.

Căn cứ vào hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại các địa phương, năng lực xử lý của các khu xử lý tập trung và lò đốt rác công suất nhỏ và trung bình tại các địa phương; căn cứ vào tiến độ triển khai xây dựng của các dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung công nghệ cao phát năng lượng, tỉnh Bắc Ninh sẽ triển khai kế hoạch thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, toàn bộ khối lượng CTRSH phát sinh hàng ngày tại các địa phương: thị xã Thuận Thành, huyện Tiên Du và thành phố Từ Sơn sẽ được thu gom, vận chuyển về Nhà máy xử lý CTRSH công nghệ cao phát năng lượng tại xã Ngũ Thái, thị xã Thuận Thành để xử lý. Toàn bộ khối lượng CTRSH phát sinh hàng ngày tại các địa phương: huyện Yên Phong, Gia Bình, Lương Tài sẽ được thu gom, vận chuyển về Khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung phát điện tại xã An thịnh, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh để xử lý.

Toàn bộ khối lượng CTRSH phát sinh hàng ngày tại các địa phương: Thị xã Quế Võ và thành phố Bắc Ninh sẽ được thu gom, vận chuyển về Nhà máy xử lý CTRSH công nghệ cao phát năng lượng tại xã Phù Lãng, thị xã Quế Võ để xử lý. UBND các huyện, thị xã và thành phố sẽ ngừng cung cấp chất thải rắn sinh hoạt về các nhà máy đốt rác tập trung bằng công nghệ thông thường khi các dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung công nghệ cao phát năng lượng đi vào hoạt động. Trường hợp Chủ đầu tư các nhà máy đốt rác tập trung muốn tiếp tục hoạt động thì cho phép điều chỉnh các giải pháp công nghệ để đảm bảo hoạt động đáp ứng yêu cầu về môi trường.

Đối với các khu xử lý CTRSH tập trung, UBND các huyện, thị xã và thành phố sẽ ngừng cung cấp chất thải rắn sinh hoạt về các nhà máy đốt rác tập trung bằng công nghệ thông thường khi các dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung công nghệ cao phát năng lượng đi vào hoạt động. Trường hợp Chủ đầu tư các nhà máy đốt rác tập trung muốn tiếp tục hoạt động thì cho phép điều chỉnh các giải pháp công nghệ để đảm bảo hoạt động đáp ứng yêu cầu về môi trường.

Đối với các lò đốt CTRSH công suất nhỏ và trung bình, tiếp tục xử lý CTRSH phát sinh hàng ngày tại các xã, phường có lò đốt rác đến hết năm 2025 theo Đề án tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2019 - 2025 nếu đảm bảo Lò đốt hoạt động tốt, xử lý hiệu quả, không gây ô nhiễm môi trường xung quanh làm ảnh hưởng đến đời sống, tạo bức xúc của dân cư trong khu vực.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh tổng hợp kết quả thực hiện Kế hoạch của các cơ quan, đơn vị báo cáo UBND tỉnh. Kiến nghị UBND tỉnh điều chỉnh, bổ sung các giải pháp cụ thể để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Chủ trì tổ chức kiểm tra, giám sát công tác xử lý chất thải tại các nhà máy đốt rác phát điện trên địa bàn tỉnh.

UBND các huyện, thị xã, thành phố chủ trì tổ chức lựa chọn các đơn vị thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn theo quy định; chỉ đạo các phòng, ban, chức năng, UBND cấp xã xây dựng lộ trình thu gom để đảm bảo thu gom triệt để lượng rác thải sinh hoạt phục vụ các nhà máy đốt rác phát điện khi đi vào hoạt động theo đúng kế hoạch. Chủ trì, trực tiếp ký hợp đồng thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý với các đơn vị thực hiện thu gom, vận chuyển và Chủ đầu tư nhà máy đốt rác phát điện theo địa bàn được phân công trong kế hoạch.

Nguồn:Bắc Ninh thu gom, xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt