Cảng Trần Đề là dự án cảng biển trọng điểm ở ĐBSCL được UBND tỉnh Sóc Trăng quy hoạch có tổng mức đầu tư dự kiến đến năm 2030 là 51.320 tỉ đồng và giai đoạn tổng thể đến năm 2050 là gần 145.300 tỉ đồng.

Thu hút hàng hóa từ Campuchia

Theo quy hoạch phát triển cảng biển Trần Đề, riêng giai đoạn đến năm 2030, có khoảng 34.100 tỉ đồng đầu tư cho hạng mục chi phí xây dựng kết cấu hạ tầng, bao gồm 18 km cầu kết nối bến trong bờ và ngoài khơi cùng các thiết bị… Phần còn lại hơn 17.200 tỉ đồng là chi phí xây dựng các hạng mục ngoài cảng, gồm tuyến đê chắn sóng, hệ thống luồng hàng hải, báo hiệu, tuyến kết nối từ điểm cuối cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đến chân cầu kết nối ra biển. Cũng theo quy hoạch dự án, một bến cảng ngoài khơi sẽ được xây dựng kết nối với bến trong bờ qua hệ thống cầu dẫn dài 18 km. Khu bến cảng ngoài khơi có khả năng tiếp nhận tàu container lớn nhất lên đến 100.000 tấn và tàu hàng rời đến 160.000 tấn.

Nhận định về tiềm năng của cảng Trần Đề, ông Lê Tấn Đạt, Phó tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn xây dựng công trình hàng hải (CMB) cho rằng, ngoài thu hút nguồn hàng hóa ở các địa phương vùng ĐBSCL, cảng biển Trần Đề còn có thể thu hút lượng hàng từ Campuchia đi theo tuyến đường thủy nội địa sông Mekong, thay vì dịch chuyển về nhóm cảng biển Đông Nam bộ như hiện nay. Bởi, nếu tính quãng đường thủy từ Phnom Penh tới cảng Trần Đề sẽ 306 km, gần hơn nhiều so với 384 km đi cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa-Vũng Tàu) và 346 km đi cảng Cát Lái (TP.HCM). Cảng Trần Đề cũng có thể giúp cho việc nhập khẩu, trung chuyển than với tổng khối lượng khoảng 11 - 13 triệu tấn/năm cho các trung tâm nhiệt điện ở ĐBSCL trở nên thuận tiện hơn.

Quy hoạch cảng biển Trần Đề cũng đưa ra dự báo, tổng lượng hàng hóa thông qua cụm cảng này có thể lên đến khoảng 30,7 - 41 triệu tấn/năm, trong đó, khu bến cảng nằm ngoài khơi đạt khoảng 24 - 32 triệu tấn (hàng container khoảng 11,6 - 16,3 triệu tấn).

Ngoài ra, tại khu vực trong bờ, cảng Trần Đề sẽ còn phát triển các bến tiếp chuyển hàng hóa cùng các dịch vụ hậu cần logistics với diện tích khoảng 4.000 ha.

Theo ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, có khoảng 70% lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của ĐBSCL phải vận chuyển bằng đường bộ để mua bán thông qua cụm cảng TP.HCM, Đông Nam bộ dẫn tới tăng chi phí và thời gian vận chuyển, thậm chí ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, sản phẩm. Chính vì vậy, việc đầu tư cảng biển Trần Đề không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí vận chuyển, mà còn góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của vùng ĐBSCL trong thời gian tới. Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Thể, Bí thư Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương, nguyên Bộ trưởng Bộ GTVT cũng cho rằng, đầu tư hoàn thiện cảng Trần Đề còn là tiền đề rất quan trọng để thu hút và phát triển công nghiệp cho vùng ĐBSCL.

Kéo giảm 40 - 50% chi phí vận chuyển

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta (Sóc Trăng), chuyên sản xuất và xuất khẩu tôm cho rằng, việc vận chuyển hàng hóa từ ĐBSCL lên các cảng ở TP.HCM và tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu khiến chi phí vận chuyển tăng khoảng 700 USD (2 chiều) đối với mỗi container 40 feet. Riêng với Sao Ta, mỗi năm doanh nghiệp này xuất khẩu khoảng 1.500 container lạnh 40 feet, khiến chi phí vận chuyển tăng thêm ít nhất 15 tỉ đồng do phải vận chuyển hàng hóa đi vòng lên khu vực Đông Nam bộ để xuất đi.

"Nếu có cảng Trần Đề, chúng tôi có thể tiết kiệm được khoản chi phí này. Đó là chưa kể các áp lực khác như giảm áp lực rủi ro hàng trên đường, tăng niềm tin với đối tác trong giao nhận hàng hóa…", ông Lực nói.

Cùng quan điểm trên, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP.Cần Thơ) cho biết, mỗi năm doanh nghiệp này xuất khẩu 200.000 tấn gạo, nhưng hầu hết đều phải xếp hàng ở các cảng sông trong khu vực ĐBSCL để đưa về TP.HCM xuất khẩu, dẫn tới chi phí hàng hóa gia tăng đáng kể. Ông Bình cho rằng, việc đầu tư và đưa vào khai thác cảng biển Trần Đề rất đáng được chờ đợi. Bởi ông nhận định: "Chi phí vận chuyển lúa gạo ở ĐBSCL có thể kéo giảm được 40% so với hiện nay, thậm chí là 50% đối với mặt hàng trái cây".

Trước đó, Nghị quyết số 13 ngày 2.4.2022 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 78 ngày 18.6.2022 của Chính phủ về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đã xác định rõ đến năm 2030 phát triển cảng Trần Đề thành cảng đặc biệt và cửa ngõ miền Tây. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có Quyết định số 886 ngày 24.7.2023 phê duyệt kế hoạch, chính sách, giải pháp và nguồn lực thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam. Theo đó, xác định một trong những nhiệm vụ phát triển kết cấu hạ tầng hàng hải là kêu gọi đầu tư khu bến cảng Trần Đề - Sóc Trăng giai đoạn khởi động với nhu cầu vốn là 50.000 tỉ đồng.

Ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết, hiện tại tỉnh Sóc Trăng và Bộ GTVT đang khẩn trương hoàn thành, trình phê duyệt các quy hoạch cụ thể hóa để kêu gọi đầu tư Cảng biển Trần Đề. Đồng thời tổ chức định hướng quy hoạch phát triển các công trình giao thông, các khu chức năng (công nghiệp, thương mại, dịch vụ, logistics) kết nối. Qua đó, phát huy hiệu quả đồng bộ với các dự án giao thông trọng điểm, đặc biệt là dự án đường bộ Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và Cảng biển Trần Đề.

Nguồn: Cảng Trần Đề sẽ kéo giảm khoảng 50% chi phí vận chuyển nông sản xuất khẩu