Trước đây, phần lớn diện tích đồi gò tại Cao Lộc còn bỏ trống, hiệu quả kinh tế thấp; nay đã được phủ xanh bằng các loại cây đặc sản như na, hồng không hạt, quýt vàng. Nhờ áp dụng kỹ thuật trồng, chăm sóc theo hướng VietGAP và đẩy mạnh liên kết tiêu thụ, nhiều hộ gia đình có nguồn thu ổn định, thậm chí đạt mức cao hơn hẳn so với canh tác truyền thống.

Không ít mô hình cho doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm, tạo động lực để bà con mở rộng diện tích, đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm, bao quả và sơ chế sau thu hoạch. Nhờ đó, cây ăn quả đang trở thành hướng đi chủ lực, giúp Cao Lộc hình thành những vùng sản xuất tập trung, tạo dấu ấn rõ nét trên bản đồ nông nghiệp địa phương. Xã Cao Lộc được sáp nhập từ các xã Thanh Lòa, Thạch Đạn và Lộc Yên của huyện Cao Lộc cũ. Theo chia sẻ của người dân ở thôn Bản Héc, nhờ chăm sóc bài bản, vườn cam của người dân đã cho thu nhập hơn 200 triệu đồng mỗi năm. Bên cạnh đó, người dân còn kết hợp làm mô hình trải nghiệm, du khách đến tham quan, hái quả tại vườn.

Cũng lựa chọn phát triển kinh tế từ cây ăn quả, người dân khác ở cùng thôn Bản Héc lại chọn trồng giống hồng Vành khuyên. Với hơn 200 gốc hồng Vành khuyên trên diện tích đất đồi, đến nay mỗi vụ, người dân được từ 7 – 8 tấn quả, mang lại nguồn thu khoảng 100 triệu đồng.

Những mô hình sản xuất hiệu quả thời gian qua đã thúc đẩy phong trào trồng cây ăn quả ở Cao Lộc, trở thành hướng phát triển chủ lực của địa phương. Toàn xã hiện có khoảng 200 hộ trồng cây ăn quả với diện tích hơn 300 ha. Trong đó, hồng không hạt gần 157 ha, cây dẻ hơn 75 ha, mận 31 ha cùng nhiều loại cây khác. Để hỗ trợ người dân phát triển kinh tế từ cây ăn quả, xã Cao Lộc đã lồng ghép nhiều nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021–2025.

Tổng số vốn phân bổ cho UBND xã thực hiện các chương trình khoảng 10,3 tỷ đồng, tập trung vào hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế cộng đồng, trong đó có các mô hình trồng cây ăn quả. Nhiều dự án tiêu biểu như “Trồng và chăm sóc cây hạt dẻ” hay “Trồng, chăm sóc hồng không hạt Bảo Lâm theo tiêu chuẩn VietGAP” đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Lãnh đạo UBND xã Cao Lộc cho biết: Thời gian qua, người dân đã quan tâm phát triển cây ăn quả theo hướng hàng hóa. Cây hồng, cây dẻ, cam, xoài, mận, quýt… đang trở thành nguồn thu chính, góp phần cải thiện đời sống và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Nhiều hộ dân đạt thu nhập từ 100 đến 300 triệu đồng mỗi năm. Những năm gần đây, người dân còn hướng tới sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững. Nhiều hộ đã áp dụng quy trình VietGAP, ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ và hạn chế thuốc bảo vệ thực vật, nhằm bảo đảm chất lượng nông sản và sức khỏe người tiêu dùng.

Người dân Lạng Sơn thu hoạch hồng chín. (Ảnh: BLS).

Hiện nay, toàn xã có gần 30 ha cây ăn quả được trồng theo hướng VietGAP. Từ hiệu quả thực tế của các mô hình hiện có, UBND xã đang khuyến khích người dân liên kết thành lập các tổ hợp tác sản xuất.

Qua đó không chỉ giúp các hộ chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật mà còn thuận lợi trong quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, hình thành mạng lưới sản xuất bền vững. Nhờ phát huy hiệu quả các mô hình trồng cây ăn quả, góp phần nâng cao đời sống của người dân. Tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm nhanh qua các năm. Giai đoạn 2021 – 2024, bình quân mỗi năm xã giảm khoảng 6,73%.

Đến cuối năm 2024, toàn xã còn 92 hộ nghèo (chiếm 5,93%) và dự kiến đến cuối năm 2025 sẽ giảm xuống còn 46 hộ (chiếm 2,96%). Thực tế phát triển cây ăn quả tại xã Cao Lộc cho thấy việc khai thác đúng lợi thế tự nhiên kết hợp đổi mới phương thức sản xuất có thể tạo ra bước đột phá cho nông nghiệp miền núi.

Những kết quả đạt được không chỉ nâng cao đời sống người dân mà còn góp phần định hình thương hiệu nông sản của địa phương trên thị trường. Điều quan trọng hơn là mô hình này đang khẳng định tính bền vững khi sản xuất gắn với nhu cầu thị trường, đảm bảo chất lượng và có sự đồng hành của doanh nghiệp trong tiêu thụ.

Từ nền tảng đó, Cao Lộc có cơ hội mở rộng quy mô, hướng tới phát triển chuỗi giá trị, nâng tầm sản phẩm cây ăn quả, đồng thời thu hút thêm du lịch trải nghiệm nông nghiệp. Thành công bước đầu cho thấy con đường chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại đây là hoàn toàn đúng hướng, mở ra triển vọng xây dựng một nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại, đem lại sinh kế ổn định và lâu dài cho người dân, từ đó khai thác hiệu quả tiềm năng đất đồi và tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Nguồn:Cây ăn quả mở đường làm giàu cho nông dân Lạng Sơn