Đặc thù của hệ thống sông ngòi trên địa bàn tỉnh Gia Lai là nằm trong vùng địa hình đồi núi, bị chia cắt, độ dốc lớn, thung lũng sâu, hẹp, nên vào những tháng mùa mưa những sông suối nhỏ có mực nước lên cao, chảy xiết gây lũ, lụt, ngập úng và sạt lở đất đá, đây là nguy cơ tiềm ẩn làm mất an toàn cho hệ thống kho, trạm và các cửa hàng kinh doanh xăng dầu, các hoạt động vận chuyển xăng, dầu của các phương tiện bằng đường thủy, đường bộ dẫn đến sự cố tràn dầu.

Tỉnh Gia Lai là giao điểm của nhiều tuyến đường quốc lộ quan trọng với tổng chiều dài 503 km, gồm: Quốc lộ 14, 19, 25 và 11 tuyến tỉnh lộ quan trọng nối liền với các tỉnh đồng bằng và miền núi như: Bình Định, Phú Yên, Kon Tum, Đắk Lắk và Đông Bắc Campuchia. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có Cảng hàng không Pleiku nằm ở phường Thống Nhất, thành phố Pleiku. Những năm qua hệ thống giao thông đường bộ tại tỉnh Gia Lai đã được nhà nước và tỉnh đầu tư cơ bản, sửa chữa, nâng cấp và làm mới nhiều tuyến đường nên chất lượng tốt, thuận lợi cho cơ động, vận chuyển hàng hóa và hành khách, nhưng đây cũng là nguy cơ xảy ra mất an toàn giao thông gây ra sự cố tràn dầu.

Trên địa bàn tỉnh Gia Lai không có các hoạt động thăm dò, khai thác dầu. Toàn tỉnh hiện nay có 01 kho xăng dầu; 07 thương nhân đầu mối xăng dầu và 02 thương nhân tổng đại lý xăng dầu. Ngoài ra trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện nay có hơn 400 cửa hàng xăng dầu bán lẻ với mức tồn chứa từ 20 m3 đến 150 m3, các cửa hàng bán lẻ xăng dầu chủ yếu nằm trên các đường quốc lộ, tỉnh lộ và gần các khu dân cư nên thuận lợi cho việc kinh doanh xăng dầu. Tỉnh không có lực lượng, phương tiện chuyên trách, nhưng khi sự cố tràn dầu vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh.

UBND tỉnh đề nghị Lãnh đạo Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huy động lực lượng, phương tiện của Trung tâm Ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Trung cùng tham gia ứng phó, theo Quy chế hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu ban hành kèm theo Quyết định 12/2921/QĐ-TTg ngày 24/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, UBND tỉnh chủ động ký hiệp đồng với một số đơn vị có năng lực thực hiện nhiệm vụ ứng phó tràn dầu.

Khi sự cố xảy ra, các lực lượng sẵn sàng triển khai phương án ứng phó, hạn chế tối đa thiệt hại, tác động môi trường (Ảnh minh họa)

Khi sự cố tràn dầu xảy ra, UBND tỉnh huy động các trang, thiết bị, phương tiện, vật tư ứng phó sự của các đơn vị: Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, Bộ Chỉ huy Quân sự, Công an tỉnh....để tham gia ứng phó khi sự cố tràn dầu xảy ra; Ngoài ra, UBND tỉnh còn có thể huy động các trang, thiết bị, phương tiện, vật tư phục vụ công tác ứng phó sự cố tràn dầu của các đơn vị hiệp đồng với tỉnh, các kho xăng dầu, cửa hàng xăng dầu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, lực lượng chuyên trách của các tỉnh lân cận. Trên cơ sở lực lượng, phương tiện, vật tư tại chỗ của tỉnh; lực lượng, phương tiện hiệp đồng với tỉnh; lực lượng, phương tiện tăng cường, phối hợp của trên. UBND tỉnh Gia Lai có khả năng ứng phó và khắc phục sự cố tràn dầu có quy mô cấp trung bình (dưới 500 m3).

UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh nguyên tắc ứng phó với sự cố tràn dầu trên địa bàn tỉnh là “Chủ động phòng ngừa, ứng phó kịp thời, hiệu quả”. Theo đó, tiếp nhận thông tin đánh giá, kết luận cụ thể, rõ ràng, chủ động xây dựng và điều chỉnh kế hoạch ứng phó sát, đúng, phát huy sức mạnh tổng hợp theo phương châm 4 tại chỗ ứng phó kịp thời hiệu quả; Báo cáo kịp thời theo quy định; Phối hợp, huy động mọi nguồn lực để nâng cao hiệu quả chuẩn bị và ứng phó sự cố tràn dầu, ưu tiên các hoạt động để cứu người bị nạn và bảo vệ môi trường; Đảm bảo an toàn cho người, phương tiện trước, trong sau ứng phó khắc phục hậu quả; Chỉ huy thống nhất, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ các lực lượng, phương tiện, thiết bị tham gia hoạt động ứng phó.

Khi nhận được thông tin về sự cố tràn dầu xảy ra trên địa bàn từ Văn phòng Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh huy động lực lượng, phương tiện tại chỗ; lực lượng hiệp đồng của tỉnh (nếu sự cố tràn dầu xảy ra với số lượng dầu tràn ra lớn vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh). Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Lãnh đạo Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huy động lực lượng, phương tiện của Trung tâm Ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Trung cùng tham gia ứng phó, theo Quy chế hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu.

Ngay sau khi nhận được thông báo về sự cố tràn dầu xảy ra. Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh lệnh cho chủ cơ sở, sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ nhanh chóng ngăn chặn nguồn dầu tràn (đóng van, khắc phục các vết dò, thủng của bể, téc, các phương tiện chứa dầu) và dập cháy (nếu có). Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ; lực lượng hiệp đồng của tỉnh, sử dụng phương tiện (máy xúc, máy ủi...), vật tư kết hợp với nhân lực đắp bờ đất, đào rãnh... khoanh vùng; triển khai phao quây chặn dầu, tấm thấm dầu.... để ngăn chặn không cho dầu tràn ra môi trường; phối hợp với các cơ quan chức năng thông báo, cảnh báo, sơ tán người, tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm.

Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ, lực lượng hiệp đồng của tỉnh, sử dụng thiết bị bơm hút dầu, phao quây dầu, gối thấm dầu, tấm thấm dầu.... để thu hồi dầu. Căn cứ tình hình thực tế có thể sử dụng chất phân hủy sinh học để xử lý lượng dầu tràn; thu gom rác nhiễm dầu đưa vào các vật chứa chuyên dụng, lưu giữ, vận chuyển và xử lý theo quy định (Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo, hướng dẫn việc thu gom dầu ô nhiễm, rác nhiễm dầu và quy định nơi tập kết để xử lý theo quy định).

Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan, chủ cơ sở và chính quyền địa phương nơi xảy ra sự cố, đánh giá mức độ ảnh hưởng, xác định biện pháp và tổ chức khắc phục ô nhiễm môi trường, bảo đảm an toàn, sức khỏe, đời sống an sinh cho nhân dân, an toàn vệ sinh cho cộng đồng và môi trường khu vực sự cố.

Đối với sự cố tràn dầu trên đất liền, trên sông: Khi nhận được thông tin về sự cố tràn dầu xảy ra trên đất liền. Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh, đồng thời huy động lực lượng, phương tiện tại chỗ của tỉnh, gồm: Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh; Công an tỉnh; các Sở, ban ngành của tỉnh, lực lượng hiệp đồng của tỉnh cơ động đến hiện trường xảy ra sự cố để tham gia ứng phó (nếu sự cố tràn dầu xảy ra với số lượng dầu tràn lớn vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Lãnh đạo Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huy động lực lượng, phương tiện của Trung tâm Ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Trung cùng tham gia ứng phó).

Công tác diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu được địa phương này chú trọng triển khai theo Kế hoạch hằng năm. Ảnh: VT

Nhằm triển khai hiệu quả Kế hoạch trên, UBND tỉnh chịu trách nhiệm chủ trì hướng dẫn cho các Sở, ban, ngành, các cơ sở, UBND huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh và các đơn vị triển khai thực hiện Quyết định số 12/2021/QĐ-TTg ngày 24/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu theo quy định. Bố trí ngân sách bảo đảm cho hoạt động thường xuyên về công tác ứng phó sự cố tràn dầu và đầu tư mua sắm trang thiết bị ứng phó sự cố tràn dầu theo Kế hoạch đã được Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn phê duyệt. Hướng dẫn UBND các huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh và các cơ sở có hoạt động liên quan đến xăng dầu trên địa bàn tỉnh xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu cấp cơ sở và kiểm tra giám sát việc tổ chức triển khai thực hiện.

Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh: Chủ trì, chỉ đạo các lực lượng ứng phó sự cố tràn theo kế hoạch ứng phó sự cố tràn của tỉnh, huy động lực lượng, phương tiện của địa phương và của các đơn vị thuộc các Bộ, ngành đóng quân trên địa bàn tỉnh tham gia ứng phó. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục phương tiện, trang thiết bị ứng phó, nhằm kịp thời khắc phục những hỏng hóc bất thường để đảm bảo trong trạng thái sẵn sàng ứng phó, đồng thời tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực đầu tư, mua sắm bổ sung, tăng cường các phương tiện, trang thiết bị, đào tạo nhân lực của tỉnh cho những năm tiếp theo, nhằm đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ khi có sự cố tràn dầu xảy ra trên địa bàn tỉnh và chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền mua sắm phương tiện, trang thiết bị theo quy định.

Sở Tài nguyên và Môi trường: Tham mưu, hướng dẫn, giám sát các hoạt động bảo vệ môi trường trong khắc phục và làm sạch đường bờ, quản lý, xử lý chất thải sau thu gom; các phương án bảo vệ vùng nhạy cảm; hướng dẫn các cơ quan, địa phương để ứng phó sự cố tràn dầu theo quy định. Tổ chức đánh giá ô nhiễm đất và nguồn nước, không khí xung quanh khu vực xảy ra sự cố; khuyến cáo, đề xuất các biện pháp nhằm bảo đảm sức khỏe, tài sản của người dân có liên quan và lực lượng tham gia ứng phó sự cố. Theo dõi đánh giá kết quả xử lý sự cố, làm căn cứ ra quyết định kết thúc hoạt động về xử lý ô nhiễm, phục hồi môi trường sau sự cố...

Nguồn:Chủ động phương án sẵn sàng ứng phó với sự cố tràn dầu