Cuối tháng Tư, triền núi đá vôi Hương Sơn (Mỹ Đức, Hà Nội) không còn chỉ ngập tràn sắc hoa mơ trắng, mà những trái mơ đầu mùa đã bắt đầu chín rộ, tạo nên một không gian đặc trưng của vùng đất linh thiêng này.

Mơ chùa Hương, với hương vị thanh chua, giòn và thơm dịu, không chỉ trở thành đặc sản hấp dẫn của mùa hè, mà còn ẩn chứa cơ hội lớn để phát triển kinh tế thông qua du lịch tâm linh và thị trường nông sản. Thời điểm này, người dân Hương Sơn đang bắt đầu thu hoạch và chế biến mơ thành những sản phẩm độc đáo, mở ra triển vọng tươi sáng cho đặc sản nổi tiếng của Hà Nội. Một mùa mơ đang chín, và một cơ hội mới đang dần hé mở.

Đặc sản mùa hè, tiêu thụ tăng mạnh

Mùa mơ chùa Hương đến vào cuối tháng Tư, khi sắc trắng của hoa mơ phủ kín triền núi đá vôi, báo hiệu một mùa thu hoạch bội thu của loại quả đặc sản này. Mơ chùa Hương không chỉ nổi tiếng vì hương vị đặc biệt mà còn bởi những giá trị văn hóa, tâm linh sâu sắc gắn liền với khu vực chùa Hương.

Theo thống kê từ UBND xã Hương Sơn, sản lượng mơ năm nay ước đạt khoảng 320 - 350 tấn, tăng nhẹ so với năm ngoái nhờ thời tiết thuận lợi. Giá bán tại vườn hiện dao động từ 20.000 - 25.000 đồng/kg đối với loại mơ phổ thông và từ 30.000 - 35.000 đồng/kg với loại mơ chọn lọc. Tại các điểm bán lẻ trong khu du lịch chùa Hương và nội thành Hà Nội, giá có thể đạt mức từ 40.000 - 50.000 đồng/kg, một mức giá khá cao đối với một loại quả đặc sản nhưng lại rất phù hợp với nhu cầu tiêu thụ tại các khu du lịch và thị trường thành phố.

Mơ chùa Hương hiện dao động từ 30.000 - 35.000 đồng/kg.

Mơ chùa Hương nổi bật với vỏ mỏng, thịt dày và giòn, vị chua thanh đặc trưng, mùi thơm dịu nhẹ. Không chỉ tiêu thụ dưới dạng quả tươi, mơ còn được chế biến thành các sản phẩm hấp dẫn như nước mơ ngâm đường, ô mai mơ, rượu mơ Hương Tích - đặc biệt, rượu mơ Hương Tích đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp thành phố.

Nhìn chung, nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm chế biến từ mơ tăng mạnh vào mùa hè, khi thị trường đang rất cần các loại nước giải khát tự nhiên, bổ dưỡng. Theo thống kê từ các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Tiki, lượng đơn hàng nước mơ ngâm và ô mai mơ tăng khoảng 25 - 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại các điểm du lịch, đặc biệt là trên tuyến đường hành hương vào động Hương Tích, nhiều hộ dân ở các thôn Đục Khê, Yến Vỹ, Phú Yên đã tận dụng cơ hội mùa lễ hội để mở gian hàng bán các sản phẩm từ mơ như nước mơ, ô mai, rượu mơ. Đây không chỉ là cách phục vụ khách du lịch mà còn là cơ hội tăng thu nhập cho người dân địa phương.

Cơ hội mở rộng từ du lịch tâm linh, thách thức trong sản xuất và chế biến

Khu du lịch chùa Hương hàng năm đón khoảng 1,2 - 1,5 triệu lượt khách, tạo ra một cơ hội lớn cho việc tiêu thụ sản phẩm mơ chùa Hương, từ quả tươi cho đến các sản phẩm chế biến sẵn. Thị trường khách du lịch hiện nay không chỉ quan tâm đến trải nghiệm tâm linh mà còn tìm kiếm các đặc sản địa phương, sản phẩm nông sản độc đáo. Điều này tạo cơ hội tuyệt vời để các sản phẩm từ mơ Hương Sơn có thể phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, việc sản xuất mơ tại Hương Sơn hiện nay vẫn chủ yếu diễn ra ở quy mô nhỏ lẻ, tự phát và phân tán. Mặc dù mơ chùa Hương đã được biết đến, nhưng các sản phẩm chế biến từ mơ như nước mơ, ô mai hay rượu mơ lại thiếu tính đồng bộ về mẫu mã, bao bì, chưa có chiến lược quảng bá bài bản. Điều này là một trong những yếu tố khiến sản phẩm chưa thể vươn ra thị trường ngoài khu vực Hà Nội, dù tiềm năng tiêu thụ lớn.

Mơ chùa Hương là đặc sản nổi tiếng thơm ngon nhưng chỉ có trong khoảng thời gian rất ngắn.

Để nâng cao giá trị sản phẩm mơ chùa Hương, cần phải có một chiến lược phát triển sản xuất, chế biến và tiêu thụ bài bản hơn. Các chuyên gia nông nghiệp cho rằng việc quy hoạch vùng trồng mơ một cách có hệ thống, xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm "Mơ chùa Hương", hỗ trợ người dân ứng dụng công nghệ bảo quản, chế biến sâu là những bước đi quan trọng giúp nâng tầm giá trị sản phẩm. Hơn nữa, kết hợp giữa du lịch nông sản và các tour trải nghiệm mùa mơ cũng là một giải pháp hiệu quả để gia tăng giá trị sản phẩm và tạo nên những trải nghiệm hấp dẫn cho du khách.

Bên cạnh đó, thị trường quốc tế, đặc biệt là các quốc gia ưa chuộng các sản phẩm đồ uống tự nhiên và truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc và một số quốc gia châu Âu, cũng mở ra cơ hội xuất khẩu lớn cho các sản phẩm chế biến từ mơ nếu có sự đầu tư đúng mức vào việc xây dựng thương hiệu và sản xuất bền vững.

Giữ gìn giá trị bản sắc, phát triển bền vững đặc sản Hương Sơn

Mơ chùa Hương không chỉ đơn thuần là một sản phẩm nông sản mà còn là một phần của giá trị văn hóa, tâm linh của vùng đất này. Vì vậy, phát triển sản phẩm mơ phải gắn liền với việc bảo tồn bản sắc và giá trị văn hóa địa phương. Việc nâng cao giá trị mơ chùa Hương cần có sự tham gia đồng bộ từ các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và cộng đồng dân cư.

Bên cạnh việc cải thiện quy trình sản xuất và chế biến, việc phát triển các sản phẩm chế biến từ mơ phải kết hợp với việc xây dựng thương hiệu mạnh mẽ, quảng bá rộng rãi, không chỉ trong nước mà còn ra thế giới. Chính quyền địa phương cần hỗ trợ các hộ dân trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, bảo vệ môi trường và duy trì phát triển bền vững. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của khu du lịch chùa Hương.

Nếu các yếu tố này được thực hiện tốt, mơ chùa Hương hoàn toàn có thể trở thành một thương hiệu nông sản đặc trưng của Hà Nội, giúp phát triển kinh tế nông thôn, tạo việc làm và nâng cao đời sống cho cộng đồng, đồng thời góp phần phát triển du lịch tâm linh bền vững.

Nguồn:Đặc sản mơ chùa hương vào mùa, "hút" khách Hà thành