Khu vực ASEAN đã và đang chứng kiến sự bùng nổ về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nhờ vào những tiềm năng to lớn của khu vực, trong đó nhiều nhất là vốn từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ và EU.

Theo GS.TS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), trong khối ASEAN, Việt Nam là một ví dụ điển hình, đang được đánh giá là ngôi sao sáng trên chuỗi cung ứng toàn cầu. Cụ thể, trong 2 thập kỷ gần đây, Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất nhiều sản phẩm, từ điện tử đến giày dép, dệt may. Tính riêng năm 2022, bất kể dư chấn từ Covid-19 cũng như bất ổn chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn FDI vào Việt Nam vẫn đạt hơn 27,7 tỷ USD, trong đó giải ngân đạt con số 22,4 tỷ USD, tăng 13,5% so với 2021.

Theo kết quả điều tra các doanh nghiệp FDI của VAFIE, có đến gần 70% doanh nghiệp đánh giá Việt Nam thuận lợi về lao động, thuế cũng như sự linh hoạt của điều hành chính sách trong những tình thế khẩn cấp, hơn so với các quốc gia khác đang được cân nhắc đầu tư

Trước đó, khảo sát hơn 1.300 doanh nghiệp EU của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), chỉ ra, 41% doanh nghiệp đang dịch chuyển chuỗi sản xuất sang Việt Nam. 35% doanh nghiệp thuộc Eurocham cũng xếp Việt Nam vào top 5 điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất toàn cầu.

Cơ hội phát triển những lĩnh vực xanh

Ông Mại cho biết, các quốc gia ASEAN đang trong quá trình chuyển đổi sang những mô hình bền vững như kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế số. Trong đó, Việt Nam cũng gây được tiếng vang với lời tuyên bố phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 cũng như một loạt chính sách thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh.

Trao đổi tại lễ công bố Báo cáo thường niên FDI 2022, ông John Rockhold, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) tại Hà Nội, cho biết, các nhà đầu tư Hoa Kỳ cũng đang rất quan tâm về đầu tư tại Việt Nam trong các lĩnh vực xanh và hướng tới trung hòa carbon.

Theo ông Rockhold, có đến hàng nghìn tỷ USD từ các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang trực hờ để rót vào các lĩnh vực như năng lượng xanh cũng như cơ sở hạ tầng và logistics. Nhiều doanh nghiệp trong số đó tự tin với năng lực có thể đưa phát thải ròng về 0 ngay từ năm 2030, sớm hơn 20 năm so với cam kết của Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới.

Lĩnh vực tăng trưởng xanh cũng là mối quan tâm lớn của doanh nghiệp châu Âu. Bà Delphine Rousselet, Giám đốc điều hành Eurocham cho biết, nhóm các doanh nghiệp rất có thế mạnh về lĩnh vực tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Sự đồng hành của nhóm doanh nghiệp đầy tiềm lực đến từ châu Âu sẽ là động lực lớn để chuyển đổi sang sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng sạch hơn, hướng tới phát thải ròng bằng 0.

Báo cáo của VAFIE cũng chỉ ra, hơn 50% doanh nghiệp FDI đã có định hướng tăng trưởng xanh, tuy nhiên chủ yếu đang giới hạn ở một số hoạt động nhỏ lẻ như hệ thống xử lý nước thải, sản xuất điện từ rác, phân loại rác thải hay trồng cây xanh, chưa có nhiều giải pháp bài bản và có hệ thống.

Để thu hút thêm nhiều nguồn vốn cũng như nâng cao chất lượng dự án kinh tế xanh, ông Rockhold đề xuất, cần có cơ chế hợp tác và tháo gỡ khó khăn, đặc biệt là về nguồn vốn, hỗ trợ vay vốn cho nhà đầu tư trong những lĩnh vực mang tính phát triển bền vững. “Lãi suất 2 con số hiện nay không thuận lợi cho doanh nghiệp”, Chủ tịch Amcham nhấn mạnh.

Còn theo bà Rousselet, các quy định thiếu rõ ràng, thủ tục hành chính còn phức tạp và chính sách visa cho người nước ngoài chưa thuận lợi là yếu tố cản trở nhà đầu tư đến từ châu Âu tích cực triển khai các giải pháp tại Việt Nam.

Ghi nhận đóng góp từ đại diện cộng đồng doanh nghiệp FDI, Chủ tịch VAFIE cho biết, dù Việt Nam đang đạt được nhiều thành tựu trong thu hút FDI nhưng nhiều quốc gia khác cũng đang tăng tốc để thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Ông Mại điểm tên 2 đối thủ cạnh tranh lớn của Việt Nam là Indonesia và Ấn Độ, đều là những quốc gia có dân số, GDP cao hơn nhiều Việt Nam, được nhà đầu tư từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, châu Âu ưa chuộng.

Cạnh tranh thu hút FDI sẽ ngày càng gay gắt trước bối cảnh chuyển dịch dòng vốn đầu tư trên toàn thế giới, Báo cáo thường niên FDI 2022 đưa ra một số khuyến nghị, bao gồm khắc phục điểm yếu về cơ sở hạ tầng, giảm chi phí logistics; phát triển ngành công nghiệp phụ trợ; cải cách thủ tục hành chính; phát triển hạ tầng số, hạ tầng công nghệ cao; hoàn thiện thể chế và khung pháp lý.

Báo cáo cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần phải nâng cấp chính sách thu hút FDI để điều hướng dòng vốn chất lượng cao chảy vào những lĩnh vực được xem là xu thế tất yếu như kinh tế xanh, chuyển đổi số, từ đó tạo ra lực đẩy giúp sớm hoàn thành những mục tiêu bền vững.

Nguồn:Doanh nghiệp FDI quan tâm đến kinh tế xanh