Dự án Điều tra, đánh giá ô nhiễm đất trên địa bàn tỉnh do Sở Tài nguyên và Môi trường Long An chủ trì, phối hợp các ngành, địa phương thực hiện. Dự án nhằm đánh giá mức độ ô nhiễm đất, đặc biệt là đất nông nghiệp, giúp địa phương phân tích thực trạng chất lượng đất, ô nhiễm đất. Qua kết quả đánh giá sẽ cung cấp dữ liệu về tài nguyên đất để tích hợp vào cơ sở dữ liệu đất đai của tỉnh; góp phần hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai hiện đại, tập trung, thống nhất và phục vụ đa mục tiêu,...

Các hoạt động điều tra, đánh giá ô nhiễm đất được thực hiện trên toàn tỉnh Long An tại các khu vực như: khu/cụm công nghiệp; khu tiểu thủ công nghiệp, làng nghề; khu khai thác, chế biến khoáng sản, vật liệu xây dựng; đất bãi thải, xử lý chất thải; khu nuôi trồng, chế biến thủy sản; khu vực canh tác sử dụng nhiều phân bón hoá học, thuốc bảo vệ thực vật; kho chứa thuốc bảo vệ thực vật; khu vực nghĩa trang, nghĩa địa và các khu vực phát sinh ô nhiễm khác.

Kết quả phân tích của 812 mẫu đất và 372 mẫu nước đã lấy và kế thừa ở các khu vực ảnh hưởng của 9 nguồn gây ô nhiễm trên địa bàn tỉnh cho thấy, số mẫu đất bị ô nhiễm là 31/812 mẫu, chiếm 3,8%; số mẫu đất bị cận ô nhiễm là 81/812 mẫu, chiếm 9,9%; số mẫu nước bị ô nhiễm là 111/372 mẫu, chiếm 29,8%; số mẫu nước bị cận ô nhiễm là 76/372 mẫu, chiếm 20,4% tổng số mẫu đánh giá.

Cần hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường trong các khu công nghiệp, khu đô thị, khu dân cư nông thôn... để kịp thời kiểm soát tình trạng ô nhiễm môi trường trong đó có ô nhiễm đất.

Theo đánh giá đất theo nguồn gây ô nhiễm, diện tích đất bị ô nhiễm ở các khu công nghiệp là 42,29 ha, cận ô nhiễm là 352,6 ha. Ở cụm công nghiệp có diện tích bị ô nhiễm là 40 ha, diện tích cận ô nhiễm là 201 ha. Còn ở các khu vực thuộc nghĩa trang, nghĩa địa có diện tích đất bị ô nhiễm là 67,3 ha, cận ô nhiễm là 133 ha. Riêng tại các bãi rác, xử lý rác thải có diện tích đất bị cận ô nhiễm là 33 ha và diện tích bị ô nhiễm là 79,4 ha.

Kết quả đánh giá cũng nêu rõ, các khu vực thâm canh cao, sản xuất sử dụng nhiều phân bón và thuốc bảo vệ thực vật có hơn 239ha đất bị ô nhiễm, hơn 318ha cận ô nhiễm. Diện tích đất nuôi thủy sản bị ô nhiễm hơn 600ha, cận ô nhiễm 582ha (ô nhiễm và cận ô nhiễm chiếm tỷ lệ cao là kim loại nặng). Trong khi đó, kết quả đánh giá ô nhiễm đất theo đơn vị hành chính thì các địa phương có diện tích đất bị ô nhiễm, cận ô nhiễm nhiều là huyện Cần Đước, Đức Hòa, Cần Giuộc, Bến Lức, Châu Thành,...

Từ mức độ ô nhiễm đất trên địa bàn, tỉnh Long An đề ra các giải pháp bảo vệ và sử dụng đất bền vững. Trong đó, đối với giải pháp về tuyên truyền và phổ biến pháp luật trong bảo vệ môi trường (BVMT), các ngành, địa phương cần tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao ý thức pháp luật BVMT cho cộng đồng và doanh nghiệp gắn với tập huấn, hướng dẫn cách bảo vệ tài nguyên đất trong sản xuất, kinh doanh, tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng, sản xuất không đúng cách, qua đó từng bước nâng cao nhận thức của người dân trong BVMT đất.

Các huyện, thị xã, thành phố cần triển khai đồng bộ, kịp thời việc đầu tư công trình xử lý rác thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt tại các khu đô thị, khu dân cư nông thôn, giảm tình trạng chôn lấp...

UBND tỉnh xác định việc bảo vệ đất trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước nói chung và đối với UBND tỉnh nói riêng. Bên cạnh các quy định tại Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn, UBND tỉnh, HĐND tỉnh ban hành nhiều văn bản nhằm khuyến khích người sử dụng đất bảo vệ tốt hơn nữa và tổ chức khai hoang mở rộng diện tích đất trồng lúa gắn với việc tuân thủ các quy trình sản xuất bảo đảm yêu cầu bảo vệ đất; hỗ trợ, hướng dẫn người dân trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất nông nghiệp nhằm tăng hiệu quả sử dụng đất, phù hợp với nhu cầu của thị trường.

UBND tỉnh cùng các ngành liên quan tiếp tục thực hiện kế hoạch theo dõi, giám sát các khu vực đất bị ô nhiễm và có khả năng bị ô nhiễm gắn với đẩy mạnh hoạt động thanh, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về BVMT, xây dựng khung pháp lý đối với quản lý chất thải, trong đó có quản lý chất thải nông nghiệp. Đặc biệt, UBND tỉnh sẽ xem xét để xây dựng những chính sách ưu đãi, hỗ trợ cụ thể, khuyến khích người nông dân BVMT quá trình sử dụng đất nông nghiệp như thực hiện việc hỗ trợ trực tiếp cho nông dân với mức hỗ trợ tùy thuộc vào việc giảm thiểu lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình canh tác,...

Riêng đối với bảo vệ nguồn nước, trong công tác quy hoạch phát triển nuôi trồng thủy sản cần dựa trên cơ sở phân vùng sinh thái, phát triển hạ tầng kỹ thuật cấp thoát nước và xử lý chất thải đối với ngành nuôi trồng thủy sản công nghiệp, thâm canh nhằm đáp ứng yêu cầu vệ sinh môi trường, ngăn ngừa dịch bệnh và các quy chuẩn môi trường quy định.

Thời gian tới, tỉnh sẽ xây dựng, khoanh định vùng bảo vệ nghiêm ngặt đối với đất trồng lúa nước có năng suất cao, chủ động tưới tiêu bảo đảm an ninh lương thực; bảo vệ tầng canh tác khi thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa. Đồng thời, cần xây dựng các quy chế BVMT cho từng ngành nghề, từng khu chức năng và từng khu vực; tăng cường công tác thanh, kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện các yêu cầu về quy trình sản xuất, công tác vệ sinh, môi trường tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, các cơ sở y tế và các khu vực sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Đặc biệt, sớm xây dựng hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường trong các khu công nghiệp, khu đô thị, khu dân cư nông thôn để thông qua hệ thống quan trắc môi trường có thể đánh giá kịp thời, chính xác và kiểm soát được tình trạng chất lượng môi trường cũng như mức độ ô nhiễm môi trường trong các khu công nghiệp, khu đô thị, khu dân cư nông thôn và các phương án khai thác, sử dụng đất hợp lý, bền vững và giảm thiểu tối đa thoái hóa đất, ô nhiễm đất trên địa bàn tỉnh.

Đối với các huyện, thị xã, thành phố, UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương cần tập trung triển khai đồng bộ, kịp thời việc đầu tư công trình xử lý rác thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt tại các khu đô thị, khu dân cư nông thôn; quy hoạch hệ thống xử lý chất thải rắn qua hệ thống thu gom và xử lý tập trung cũng như tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân và doanh nghiệp về BVMT gắn với đẩy mạnh xã hội hóa công tác BVMT và chủ động xây dựng phương án, biện pháp quản lý, khai thác, sử dụng đất hợp lý, bảo đảm hiệu quả và bền vững.

Nguồn: Kiểm soát các nguồn thải gây ô nhiễm môi trường đất