Theo thống kê của huyện Kon Plông, trong hơn 100 năm qua (1903-2020), nơi đây ghi nhận 33 trận động đất lớn từ 2,5 độ trở lên, trong đó có 2 trận lớn vào năm 1973 (3,9 độ) và 2015 (3 độ). Tuy nhiên, trong hơn 3 năm qua (từ tháng 4/2021 đến nay), số trận động đất tại Kon Plông và vùng lân cận tăng vọt lên khoảng 800 trận. Cường độ động đất tăng mạnh, trong đó trận động đất ngày 23/8/2022 là 4,7 độ; động đất trưa 28/7/2024 vừa qua lên đến 5 độ.

Báo cáo nhanh về tình hình thiệt hại do ảnh hưởng động đất (từ ngày 28/7 đến 15h ngày 29/7) của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum cho biết, hiện tại chưa có thiệt hại về người nhưng tại nhiều địa bàn đã ghi nhận có thiệt hại về tài sản. Cụ thể, tại Xã Đăk Ring, điểm trường THCS và trạm y tế xã bị rạn nứt; xã Đăk Nên, điểm trường mầm non, phòng làm việc của công an xã có viết rạn nứt nhỏ ở vách ngăn; tại xã Pờ Ê, trạm y tế xã nứt tường, trường mầm non bị nứt tường vị trí gần cửa chính, điểm trường Vi Koa, thôn Vi Pờ Ê có 2 ngôi nhà bị nứt; tại thị trấn Măng Đen, trường tiểu học Măng Đen nứt xé góc trụ dầm; trường PTDTBT, THCS thị trấn nứt 2 tấm kính cửa phòng học, trường mầm non Măng Đen bị nứt một số vị trí. Ngoài ra, trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND xã và Trung tâm y tế xã Măng Búk và 2 nhà người dân ghi nhận có vết nứt…

Mảnh tường của một hộ dân tại xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, Kon Tum) bị vỡ sau trận động đất xảy ra lúc 11h35 ngày 28/7. Ảnh: BTN.

Ngay sau các trận động đất xảy ra Chủ tịch UBND huyện Kon Plông đã chỉ đạo các thành viên Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự huyện khẩn trương xuống địa bàn nắm tình hình, đánh giá thiệt hại nhà cửa, tài sản, trụ sở các cơ quan, đơn vị để có phương án xử lý, khắc phục kịp thời.

UBND huyện đã chỉ đạo UBND các xã, thị trấn Măng Đen phối hợp, triển khai các biện pháp ứng phó với động đất, đồng thời nắm bắt tư tưởng, động viên nhân dân ổn định tư tưởng, tiếp tục lao động, sản xuất và ổn định cuộc sống. Tăng cường tuyên truyền, phố biến kiến thức về động đất và biện pháp ứng phó khi xảy ra động đất đến người dân trên địa bàn. Theo dự báo của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự huyện, trong thời gian tới trên địa bàn huyện Kon Plông tiếp tục có những trận động đất kích thích với cường độ và mật độ ngày càng lớn.

Về nguyên nhân xảy ra liên tiếp các trận động đất tại huyện huyện Kon Plông, Viện Vật lý địa cầu cho biết, các trận động đất xảy ra tại Kon Tum vừa qua vẫn là động đất kích thích, xảy ra do quá trình tích nước của hồ chứa thủy điện tác động lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên.

Trước đây, khu vực Kon Tum từng là nơi có hoạt động địa chất tương đối ổn định so với nhiều khu vực trên cả nước, ít ghi nhận hoạt động động đất. Số liệu lưu trữ của Viện Vật lý địa cầu cho thấy, từ năm 1903-2020, tại tỉnh Kon Tum chỉ có hơn 30 trận động đất, trận lớn nhất có độ lớn là 3,9.Tuy nhiên, từ tháng 4/2021 đến nay, hàng trăm trận động đất kích thích đã xảy ra tại Kon Tum, trong đó những trận động đất gây rung chấn diện rộng. Lớn nhất là trận động đất xảy ra trưa 28/7 có độ lớn 5,0.

Viện Vật lý địa cầu cũng lưu ý, việc phát sinh động đất kích thích phụ thuộc vào nhiều yếu tố hoạt động địa chấn kiến tạo, thủy văn, quy mô lượng nước hồ chứa, mực nước và tốc độ tích nước. Cần có các nghiên cứu chuyên sâu mới đánh giá được các mối liên quan này. Hiện nay, Viện Vật lý Địa cầu đang triển khai mạng trạm quan trắc địa phương gồm 11 trạm và thực hiện các nghiên cứu cập nhật chuyên sâu (trong ba năm) để đánh giá mức độ hoạt động động đất ở khu vực này. Đây sẽ cơ sở để làm rõ hơn các vấn đề liên quan đến động đất kích thích ở khu vực này.

Động đất ở Kon Tum sẽ còn tiếp diễn và gây ảnh hưởng đến ở khu vực, nhất là vùng tâm chấn. Chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần tiến hành đánh giá thiệt hại, rà soát các công trình yếu có nguy cơ bị ảnh hưởng từ động đất và đưa ra giải pháp bảo đảm an toàn. UBND các xã, thị trấn vùng tâm chấn cần tuyên truyền nâng cao kỹ năng phòng, chống động đất cho người dân.

Viện Vật lý Địa cầu sẽ tiếp tục khảo sát, quan trắc, nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trong khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận. Bên cạnh đó, Viện sẽ thông báo kịp thời về hoạt động động đất đến chính quyền và người dân tại khu vực này.

Động đất trên địa bàn huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) gia tăng về cường độ, mật độ ngày càng dày.

Để chủ động ứng phó động đất, giảm thiểu thiệt hại, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum đã có văn bản đề nghị UBND các huyện, thành phố khẩn trương kiểm tra, đánh giá tác động và mức độ ảnh hưởng của các trận động đất đã xảy ra đối với nhà ở của nhân dân, trụ sở làm việc, trường học, y tế và các công trình cơ sở hạ tầng, nhất là các hồ đập thủy lợi, thủy điện, kịp thời phát hiện, khắc phục các sự cố, hư hỏng để bảo đảm an toàn cho người và tài sản; sẵn sàng nhân lực, vật tư, phương tiện để ứng phó và khắc phục hậu quả kịp thời khi có tình huống.

Tiếp tục theo dõi chặt chẽ dư chấn động đất, cung cấp thông tin kịp thời cho cơ quan chức năng, chính quyền và người dân biết phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến về tình hình động đất, cách nhận biết và kỹ năng ứng phó với động đất để người dân, cộng đồng chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại đồng thời tránh tâm lý hoang mang, bất an trong dự luận.

UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Kon Plông theo dõi chặt chẽ tình hình dư chấn động đất; tiếp tục thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh về công tác ứng phó động đất trên địa bàn huyện Kon Plông; rà soát, xây dựng và ban hành kế hoạch, phương án ứng phó động đất; chỉ đạo cấp xã phối hợp với các đơn vị liên quan, các chủ đập thủy điện trên địa bàn tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn cho nhân dân các biện pháp phòng tránh, ứng phó khi xảy ra động đất; rà soát, củng cố lực lượng xung kích cấp xã trong việc thực hiện phương châm "4 tại chỗ" tại cơ sở để kịp thời hỗ trợ, giúp đỡ người dân khi xảy ra động đất.

Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với đơn vị liên quan theo dõi chặt chẽ tình hình dư chấn động đất trên địa bàn tỉnh, kịp thời báo cáo tham mưu đề xuất UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo ứng phó động đất theo quy định; đồng thời, chủ động phối hợp với Viện Vật lý Địa cầu tiếp tục khảo sát, quan trắc, nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trên địa bàn huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, thông báo kịp thời về tình hình động đất đến chính quyền và người dân được biết, chủ động ứng phó, tránh gây tâm lý hoang mang trong nhân dân.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công Thương tăng cường công tác kiểm tra các công trình hồ đập thủy lợi, thủy điện, kịp thời phát hiện và đề nghị các chủ đập thủy lợi, thủy điện khắc phục sự cố, hư hỏng (nếu có) để bảo đảm an toàn cho công trình trong quá trình khai thác vận hành trong mùa mưa năm 2024.

UBND tỉnh Kon Tum cũng đề nghị Công ty cổ phần thủy điện Thượng Kon Tum, Công ty cổ phần thủy điện Đăk Đrinh, Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân theo dõi chặt chẽ tình hình dư chấn động đất, kịp thời thông tin đến các cơ quan, chính quyền địa phương và nhân dân trên địa bàn để chủ động phòng ngừa, ứng phó kịp thời, hiệu quả.

Yêu cầu các đơn vị thủy điện tổ chức kiểm tra, đánh giá tình hình động đất (trận động độ lớn 5,0 xảy ra tại vị trí có tọa độ 14.827 độ vĩ Bắc, 108.245 độ kinh Đông, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km) tương ứng đến mực nước dâng hồ thủy điện do đơn vị quản lý, báo cáo về cơ quan chức năng của tỉnh; tổ chức kiểm tính ứng với các trường hợp giả định các cấp động đất khác nhau và các mực nước hồ từ ngưỡng tràn đến mực nước dâng bình thường tại công trình thủy điện, trên cơ sở đó, rà soát, bổ sung quy trình vận hành, ứng phó động đất để bảo vệ an toàn đập khi có xảy ra tình huống khẩn cấp hoặc sự cố gây mất an toàn đập.

Nguồn: Kon Tum: Động đất cường độ ngày càng cao, mật độ dày