Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, quản lý chất thải trong ngành cà phê ở Việt Nam còn nhiều hạn chế do nhận thức của người dân, công nghệ xử lý chưa đồng bộ và thiếu các chính sách hỗ trợ. Chất thải từ sản xuất cà phê (vỏ quả, bã cà phê, nước thải chế biến, bao bì phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...) chưa được thu gom và xử lý đúng quy định đang gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và suy thoái đất do sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) không hợp lý làm mất cân bằng hệ vi sinh vật và phát thải khí nhà kính từ quá trình chế biến và vận chuyển.

Do đó, việc đảm bảo sử dụng vật tư nông nghiệp có trách nhiệm, thu gom và xử lý chất thải đúng cách là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ từ chính sách đến hành vi của người sản xuất.

Với diện tích khoảng 176 nghìn ha, sản lượng đạt gần 600 nghìn tấn/năm, những năm qua, để nâng cao giá trị cho ngành hàng cà phê, tỉnh Lâm Đồng đã tập trung phát triển sản xuất cà phê bền vững theo các tiêu chuẩn chứng nhận đạt trên 86 nghìn ha như: Chứng nhận hữu cơ, VietGAP, 4C…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, hàng năm, nông dân canh tác cà phê của tỉnh đã sử dụng trên 350 nghìn tấn phân bón, trong đó phân bón hữu cơ khoảng 140 nghìn tấn, phân bón vô cơ trên 200 nghìn tấn. Ngoài việc sử dụng phân bón thì việc sử dụng thuốc BVTV hóa học phổ biến nếu không được thu gom, xử lý đúng quy trình sẽ ảnh hưởng lớn đến môi trường sinh thái.

Trước thực trạng trên, những năm qua tỉnh Lâm Đồng luôn quan tâm chỉ đạo sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững. Đặc biệt chú trọng đến công tác bảo vệ môi trường thông qua các Nghị quyết, chương trình, kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh. Qua đó, sản phẩm nông sản nói chung và mặt hàng cà phê nói riêng luôn đảm bảo chất lượng và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

Nông dân tận dụng phụ phẩm từ cà phê để làm phân bón. Ảnh: TT.

Tại tỉnh Đắk Nông, cà phê là cây trồng có tỷ trọng lớn trong cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp của tỉnh, chiếm khoảng trên 35%. Tỉnh có diện tích đứng thứ 3 cả nước và khu vực Tây Nguyên sau tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng với gần 140.000ha, sản lượng đạt khoảng 356.000 tấn/năm. Trung bình mỗi năm, sản xuất cà phê ở Đắk Nông sử dụng khoảng 206.000 tấn phân bón, 270 tấn thuốc BVTV. Nguồn vật tư này đã thải ra môi trường hàng chục tấn bao bì, vỏ chai lọ đã qua sử dụng tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm không khí, nước, đất.