Khai thác những tiềm năng lợi thế sẵn có, tỉnh Phú Thọ đã chú trọng phát triển sản phẩm thuộc chương trình OCOP, cùng với đó, các chủ thể, địa phương đẩy mạnh xây dựng chuỗi liên kết, góp phần làm thay đổi tư duy sản xuất của người dân từ nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có giá trị kinh tế cao; từ kinh tế hộ đơn lẻ sang mô hình hợp tác xã (HTX) liên kết theo chuỗi giá trị ngành hàng. Triển khai từ năm 2018, Chương trình OCOP của tỉnh Phú Thọ đã thu hút nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), hộ sản xuất - kinh doanh tham gia.

Các địa phương đã tích cực tìm kiếm, lựa chọn, xây dựng các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, truyền thống có thế mạnh để tập trung phát triển thành các sản phẩm OCOP, sản xuất theo hướng hàng hóa tập trung, quy mô lớn, hình thành chuỗi giá trị có thị trường ổn định để nâng cao hiệu quả kinh tế, thu nhập cho người dân. Nhằm nhân rộng chương trình OCOP, các cấp, các ngành và các địa phương trong tỉnh đã chú trọng triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ.

Chương trình đã thu hút được nhiều chủ thể tham gia, nhất là các HTX và ngày càng có nhiều sản phẩm đạt chuẩn. Điều đó không chỉ tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế vùng nông thôn, mà còn có những đóng góp không nhỏ về mặt xã hội... Đến nay, chương trình OCOP đã tạo nên những thay đổi về mặt thương mại mạnh mẽ.

Các sản phẩm đáp ứng quy chuẩn, tiêu chuẩn, an toàn thực phẩm, góp phần gia tăng giá trị, giúp chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu. Tỷ lệ chủ thể gia tăng quy mô hoặc sản lượng sau khi được công nhận OCOP chiếm 55%, doanh thu bán hàng tăng bình quân 29%, tỷ lệ sản phẩm OCOP tăng giá bán sau khi được công nhận 50,53%, mức tăng bình quân về giá là 15,7%. Lũy kế đến hết năm 2024, trên địa bàn tỉnh có 306 sản phẩm, nhóm sản phẩm OCOP đạt hạng từ 3 sao trở lên, trong đó có 3 sản phẩm hạng 5 sao, 47 sản phẩm hạng 4 sao, 256 sản phẩm hạng 3 sao.

Hiện toàn tỉnh Phú Thọ có 220 chủ thể gồm 107 THT/HTX, 31 doanh nghiệp, 82 hộ/cơ sở sản xuất tham gia chương trình OCOP; 152/207 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh có sản phẩm OCOP; có 3 huyện Yên Lập, Thanh Thủy, Lâm Thao đạt 100% số xã có sản phẩm OCOP. Các sản phẩm OCOP đã và đang được ngành chức năng, địa phương cùng các chủ thể quan tâm quảng bá, giới thiệu, kết nối tiêu thụ thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ.

Qua đó, giúp các chủ thể OCOP tiếp cận và hiểu được nhu cầu của thị trường để từ đó nâng cao năng lực sản xuất, đa dạng sản phẩm, cải tiến mẫu mã... Nhờ nâng cao chất lượng và quảng bá sản phẩm, những năm gần đây, các sản phẩm OCOP của tỉnh không chỉ được tiêu thụ tại địa phương mà đã có mặt tại nhiều siêu thị, cửa hàng tiện ích trong nước. Việc phát triển các sản phẩm OCOP đã góp phần làm thay đổi tư duy trong sản xuất của người dân, từng bước chuyển đổi từ quy mô nhỏ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị khép kín.

Phú Thọ chú trọng phát triển sản phẩm OCOP, góp phần ổn định đời sống cho các chủ thể, HTX…(Ảnh: HT).

Cùng với những kết quả tích cực, việc phát triển sản phẩm OCOP tại Phú Thọ cũng có điểm hạn chế nhất định. Thực tế cho thấy, mặc dù số lượng sản phẩm OCOP phát triển nhanh, nhưng chưa thực sự đảm bảo tính bền vững bởi nhiều yếu tố. Hiện vẫn còn 73/207 xã, phường, thị trấn chưa có sản phẩm OCOP, ở một số địa phương, tỷ lệ xã, phường, thị trấn có sản phẩm OCOP còn thấp.

Bên cạnh đó chất lượng sản phẩm OCOP chưa cao. Hầu hết các sản phẩm OCOP chỉ đạt ở mức 3 sao hoặc 4 sao, toàn tỉnh mới có 3 sản phẩm 5 sao. Một số sản phẩm OCOP sau khi được công nhận chưa phát huy được hiệu quả bền vững, số sản phẩm đến thời hạn đánh giá lại, với nhiều lý do khác nhau không được các chủ thể làm hồ sơ công nhận lại chiếm tỷ lệ khá cao 54,5% (30/55 sản phẩm không được chủ thể làm hồ sơ công nhận lại). Đồng thời, sức cạnh tranh trên thị trường còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu về sản lượng hàng hóa của các hệ thống phân phối.

Lãnh đạo Sở NN&PTNT Phú Thọ khẳng định, OCOP là một chương trình có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn. Tuy nhiên, để sản phẩm OCOP phát triển bền vững, cần có sự nỗ lực của cả chính quyền, doanh nghiệp, hợp tác xã và sự chung tay của cả người nông dân. Giải pháp trọng tâm là tập trung phát triển các sản phẩm có thương hiệu, theo chuỗi giá trị dựa trên thế mạnh, lợi thế về nguyên liệu của địa phương, văn hóa và tri thức bản địa nhằm phát huy nội lực, sức sáng tạo, hình thành chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa gắn với cộng đồng theo hướng kinh tế tuần hoàn, bảo đảm hệ sinh thái bền vững.

Theo đó, các địa phương cần đa dạng hoá các hình thức thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân về mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của chương trình OCOP.

Đồng thời thường niên tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đảm bảo chặt chẽ, khách quan, công bằng, đúng quy định; tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm OCOP sau khi được đánh giá, công nhận. Tiếp tục hỗ trợ tư vấn, hoàn thiện hồ sơ đánh giá và phân hạng sản phẩm; nâng cấp, tiêu chuẩn hoá và phát triển sản phẩm OCOP nhằm nâng cao chất lượng thiết kế, logo, bao bì, website; hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ, chứng nhận các sản phẩm theo các tiêu chuẩn sản xuất an toàn (VietGAP, GlobalGAP...), áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc; nghiên cứu đầu tư hệ thống nhận diện bảo hộ thương hiệu sản phẩm nhằm cải thiện, nâng cao giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm…

Thực hiện Kế hoạch số 4265/KH-UBND ngày 22/9/2021 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2025, các địa phương đã xây dựng, ban hành kế hoạch, triển khai thực hiện. Nhiều địa phương đã quy hoạch được các vùng nguyên liệu đặc sản, phát triển các ngành nghề nông thôn, đặc biệt là bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống; hình thành sản phẩm OCOP tích hợp “đa giá trị”, vừa khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, lợi thế so sánh, vừa chuyển tải những sản phẩm mang tính nhân văn vùng, miền, tạo sự gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch.

Trong thời gian tiếp theo, Phú Thọ sẽ tiếp tục nỗ lực xây dựng các sản phẩm OCOP bền vững, đảm bảo cả chất và lượng, góp phần nâng cao hơn nữa giá trị của các sản phẩm tiêu biểu của tỉnh, cải thiện thu nhập cho người dân, phát huy lợi thế vùng nguyên liệu sẵn có, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Nguồn: Phú Thọ: Phát huy tiềm năng, thế mạnh sản phẩm OCOP