Theo số liệu Nikkei Asia, năm 2024, Nhật Bản nhập khẩu khoảng 33.000 tấn chuối từ Việt Nam – gấp gần 14 lần so với năm 2019. Thị phần chuối Việt tại Nhật cũng tăng từ 0,2% lên 3,2% tổng lượng nhập khẩu. Xu hướng này đang rút ngắn khoảng cách với các nhà cung cấp chủ lực như Philippines và Ecuador. Riêng tháng 7/2024, lượng chuối Việt Nam nhập vào khu vực Tokyo đã cao gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Tại chợ đầu mối Ota ở Tokyo – trung tâm phân phối hoa quả lớn của Nhật Bản – chuối Việt Nam bắt đầu xuất hiện từ năm 2023 và hiện đứng thứ ba về sản lượng nhập, sau Philippines và Ecuador. Một số chuỗi siêu thị ở ngoại ô Tokyo cho biết đã thử bày bán chuối Việt cách đây hai năm; từ đó, nhiều khách hàng dùng thử rồi chuyển sang mua thường xuyên. Chuối Việt thường được bán rẻ hơn khoảng 10% so với chuối từ Philippines.

Theo giới kinh doanh, lợi thế của chuối Việt Nam đến từ chi phí trồng trọt thấp hơn so với Philippines và nhiều nhà sản xuất lớn khác, cộng với vị trí địa lý gần Nhật Bản giúp giảm chi phí vận chuyển so với nguồn cung từ Mexico hay Ecuador. Chất lượng sản phẩm cũng được đánh giá ổn định, thời gian bảo quản dài, do phần lớn diện tích chuối ở Việt Nam mới được trồng, chưa bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh trên diện rộng.

Philippines vốn giữ vị thế áp đảo tại thị trường Nhật trong nhiều thập kỷ. Đầu những năm 2010, thị phần của nước này đạt tới 90% nhờ hợp tác chặt chẽ giữa nhà nhập khẩu Nhật và nông dân trồng chuối Philippines. Tuy nhiên, trong một thập kỷ qua, sản xuất chuối ở Philippines bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, biến đổi khí hậu và chi phí lao động tăng, dẫn tới giá bán cao hơn và chất lượng không ổn định. Đến năm 2023, thị phần giảm còn 75%, buộc một số nhà nhập khẩu Nhật tìm nguồn thay thế.

Về thuế nhập khẩu, Nhật Bản và Việt Nam đều là thành viên CPTPP. Mức thuế chuối Việt hiện chỉ 5,4% và sẽ được xóa bỏ hoàn toàn vào năm 2028. Ngược lại, chuối từ Philippines vẫn chịu thuế từ 8% đến 18% tùy mùa. Khoảng chênh lệch này, cộng với lợi thế chi phí sản xuất, giúp chuối Việt gia tăng sức cạnh tranh tại Nhật trong thời gian tới.

Giới quan sát nhận định, dù thị phần hiện tại còn nhỏ, nhưng tốc độ tăng trưởng mạnh cùng các yếu tố hỗ trợ về giá, chất lượng và thuế quan đang mở ra cơ hội để chuối Việt Nam mở rộng chỗ đứng, tiến gần hơn đến vị thế của các nhà cung cấp truyền thống tại thị trường Nhật Bản.

Nguồn:Sản lượng chuối Việt Nam xuất sang Nhật tăng 14 lần sau 6 năm