Tại Hội nghị "Phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế", các chuyên gia kinh tế đã khẳng định, thị trường vốn Việt Nam còn nhiều tiềm năng và dư địa phát triển.

Nhiều tiềm năng và dư địa phát triển

Mới đây, Hội nghị "Phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế" đã được tổ chức dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Tại hội nghị, ông Phạm Quang Dũng, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cho biết: Phát triển thị trường vốn là điều kiện tất yếu để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Trong những năm vừa qua, thị trường vốn nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ và dần trở thành 1 kênh huy động vốn trung dài hạn quan trọng. Huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu giúp doanh nghiệp có được nguồn vốn trung dài hạn với khối lượng lớn, chi phí hợp lý, cơ cấu linh hoạt.

Đối với Vietcombank, hiện nay tổng tài sản của Vietcombank hiện đã vượt 1,4 triệu tỷ đồng, dư nợ tín dụng đạt hơn 1 triệu tỷ đồng. Danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) chỉ chiếm 1 tỷ trọng nhỏ trong danh mục tín dụng của Vietcombank.

Ông Phạm Quang Dũng, Chủ tịch Vietcombank. Ảnh VGP

Tại thời điểm 31/3/2022, dư nợ TPDN của Vietcombank ở mức 11.400 tỷ đồng (khoảng 1% tổng dư nợ cho vay). Việc đầu tư, giao dịch TPDN của Vietcombank tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật, được quản trị với cùng chuẩn mực như hoạt động cho vay (bao gồm các khâu kiểm soát trước, trong và sau đầu tư), nhằm đảm bảo kiểm soát được dòng tiền và mục đích sử dụng vốn.

Toàn bộ dư nợ TPDN của Vietcombank hiện đều được phân loại nợ nhóm 1, các DN phát hành đều kinh doanh hiệu quả và thanh toán đúng hạn.

Vietcombank đánh giá việc phát triển thị trường TPDN là yêu cầu chính đáng và tất yếu của doanh nghiệp và nền kinh tế. Đây là thị trường tiềm năng và còn nhiều dư địa để phát triển. Do đó, Vietcombank luôn chủ động, tích cực tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp với vai trò đa dạng như nhà đầu tư chuyên nghiệp, tổ chức tư vấn, tổ chức bảo lãnh phát hành, đơn vị cung ứng dịch vụ thanh toán... để góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường và phục vụ chiến lược phát triển dài hạn của Vietcombank.

Trước đó, tại buổi tọa đàm "Phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp" do báo Người lao động tổ chức sáng 19/4, TS Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cũng đã có những khẳng định tương tự về nội dung này.

Theo ông Cấn Văn Lực, không phải vì một số trường hợp, vài "con sâu làm rầu nồi canh" mà thắt chặt quá mức nhất kênh huy động vốn qua trái phiếu của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang phát triển, phục hồi.

Thực tế, thị trường trái phiếu và thị trường vốn còn rất nhiều dư địa phát triển. Quy mô thị trường vốn hiện khoảng 17,5% GDP, rất thấp so với Trung Quốc là 35,7% GDP, Hàn Quốc 87%, Singapore khoảng 36,5% và Thái Lan khoảng 25%… Nếu siết lại sẽ gây gánh nặng lên phía ngân hàng.

Ông Cấn Văn Lực cũng nói rõ một số thông tin gây ra hoang mang trên thị trường đó là cơ cấu nhà phát hành trái phiếu năm 2021, doanh nghiệp bất động sản chiếm tỷ trọng 39%; tổ chức tín dụng chiếm khoảng 35%; lĩnh vực xây dựng 5,4%; công ty chứng khoán 3,3%... Về thông tin tài sản bảo đảm chủ yếu là doanh nghiệp có tài sản bảo đảm, bảo đảm bằng cổ phiếu và không có tài sản bảo đảm chiếm khoảng 20%, chứ không phải con số lên tới 40%.

Thị trường vốn Việt Nam còn nhiều tiềm năng và dư địa phát triển.

Giải pháp nào để phát triển bền vững

Để phát triển thị trường trái phiếu bền vững, ông Cấn Văn Lực kiến nghị Chính phủ sớm giải quyết, xử lý những vụ việc đã xảy ra trong thời gian qua nhằm củng cố niềm tin của nhà đầu tư, chủ thể phát hành, kể cả doanh nghiệp. Xử lý càng nhanh càng tốt và nên công khai minh bạch kết quả. Ngoài ra, cần phải khuyến khích doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm trước khi phát hành trái phiếu.

Trong khi đó, để giúp thị trường vốn nói chung và thị trường TPDN nói riêng phát triển an toàn, minh bạch, hiệu quả, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, Chủ tịch Vietcombank cho biết:

Thứ nhất: Xếp hạng tín nhiệm độc lập là một nền tảng hạ tầng quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường vốn nói chung và thị trường TPDN nói riêng.

Do đó, một mặt rất cần khuyến khích sự hình thành và phát triển của các công ty xếp hạng tín nhiệm. Mặt khác cần sớm yêu cầu xếp hạng tín nhiệm độc lập bắt buộc đối với doanh nghiệp phát hành và trái phiếu phát hành.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc yêu cầu xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với doanh nghiệp và trái phiếu phát hành là một trong các yếu tố then chốt giúp thị trường hoạt động minh bạch, hiệu quả. Xếp hạng tín nhiệm một mặt giúp bảo vệ các nhà đầu tư, mặt khác giúp doanh nghiệp có tình hình tài chính lành mạnh, có dự án tốt, huy động được vốn với chi phí thấp (việc xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành và TPDN phát hành hiện nay là chưa bắt buộc theo quy định tại Nghị định số 155/2020/NĐ-CP).

Thứ hai, quy mô TPDN phát hành riêng lẻ đã có những bước phát triển vượt bậc trong những năm vừa qua, lên đến hàng trăm ngàn tỷ đồng mỗi năm và lớn hơn nhiều so với quy mô TPDN phát hành ra công chúng.

Trong khi các TPDN phát hành ra công chúng được niêm yết và giao dịch tập trung tại HNX, tuyệt đại bộ phận các TPDN phát hành riêng lẻ được lưu ký và giao dịch phân tán.

Do đó, nên sớm xem xét hình thành thị trường giao dịch tập trung đối với TPDN phát hành riêng lẻ. Điều này sẽ làm tăng tính minh bạch của thị trường, tăng khả năng giám sát của các cơ quan quản lý, bảo vệ tốt hơn cho nhà đầu tư. Vietcombank xin được đăng ký cung cấp dịch vụ ngân hàng thanh toán cho thị trường giao dịch tập trung TPDN phát hành riêng lẻ.

Thứ ba, cơ chế bảo vệ nhà đầu tư cũng cần được liên tục cải thiện. Bên cạnh việc tăng cường đào tạo, truyền thông cho công chúng về các kiến thức đầu tư từ phổ thông tới nâng cao, cần thiết phải hoàn thiện các cơ chế quản lý, giám sát. Công tác hậu kiểm và chế tài đi kèm đối với các DN phát hành, các tổ chức tham gia vào qui trình phát hành và giao dịch TPDN phải đủ sức răn đe để đảm bảo thị trường hoạt động công khai, minh bạch, có kỷ cương, kỷ luật.

Nguồn: Thị trường vốn Việt Nam còn nhiều tiềm năng và dư địa phát triển