Trong bối cảnh lượng rác thải sinh hoạt ngày càng gia tăng, Gia Lai đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm quản lý, xử lý chất thải hiệu quả, trong đó nổi bật là ứng dụng công nghệ mới. Thay vì phụ thuộc vào các bãi chôn lấp truyền thống vốn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, tỉnh đã chú trọng kêu gọi đầu tư công nghệ xử lý hiện đại như đốt rác phát điện, phân loại và tái chế, cũng như các hệ thống quản lý thông minh hỗ trợ thu gom, vận chuyển.

Nhờ đó, tỷ lệ rác thải được xử lý triệt để ngày càng tăng, giảm đáng kể tình trạng tồn đọng gây ô nhiễm. Bên cạnh đó, việc áp dụng công nghệ mới còn mở ra hướng đi bền vững, giúp tận dụng nguồn rác hữu cơ để sản xuất phân bón, giảm gánh nặng chi phí cho công tác xử lý và góp phần phát triển kinh tế tuần hoàn.

Song song với đầu tư công nghệ, Gia Lai cũng chú trọng nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại rác tại nguồn, hình thành thói quen tiêu dùng thân thiện với môi trường. Đây được xem là bước đi quan trọng để Gia Lai từng bước xây dựng hệ thống quản lý chất thải hiện đại, hướng tới mục tiêu phát triển xanh và bền vững.

Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện có 7 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đảm bảo hợp vệ sinh nằm trên địa bàn phường Quy Nhơn Tây, Bồng Sơn và các xã Gào, Tây Sơn, Hòa Hội, Bình Dương, Canh Vinh. Tuy nhiên, trong số này, một số bãi dù có hệ thống xử lý nước thải nhưng hoạt động không thường xuyên và ổn định như bãi chôn lấp tại các xã Tây Sơn, Hòa Hội, Bình Dương.

Ngoài ra, các ô chôn lấp tại bãi xử lý CTRSH thuộc xã Gào, phường Bồng Sơn hiện đã đầy, ảnh hưởng không ít đến việc xử lý. Bên cạnh đó, hầu hết các xã, phường còn lại trong tỉnh cũng có bãi chôn lấp CTRSH phát sinh hằng ngày, nhưng chưa đảm bảo hợp vệ sinh theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) 2020.

Theo thống kê, khu vực phía Tây tỉnh có 39 bãi chôn lấp CTRSH đang hoạt động, nhưng phần lớn có quy mô nhỏ, lộ thiên, chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật như quy định; ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân và vệ sinh môi trường xung quanh. Đặc biệt, theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg ngày 1-1-2013 của Thủ tướng Chính phủ, trên địa bàn tỉnh có 17 bãi rác nằm trong danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Đến nay, 8/17 bãi rác đã đóng cửa, phủ đất, trồng cây xanh và chuyển sang chôn lấp tại vị trí mới; 9/17 bãi rác đang đẩy nhanh tiến độ xử lý ô nhiễm và lập thủ tục đề nghị hoàn thành. Lãnh đạo Chi cục bảo vệ môi trường cho rằng, xử lý CTRSH bằng phương pháp chôn lấp tiện lợi, hiệu quả về mặt kỹ thuật và kinh tế, nhưng quá trình thực hiện bộc lộ một số tồn tại, bất cập.

Đơn cử, nhiều bãi chôn lấp tập trung chưa đảm bảo quy trình xử lý mùi và nước rỉ rác, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường xung quanh. Mặt khác, nhiều bãi chôn lấp CTRSH đã và đang đạt công suất tối đa, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sinh hoạt, sức khỏe cộng đồng.

Ứng dụng công nghệ hiện đại trong xử lý rác thải góp phần hạn chế rác bị rò rỉ, bảo vệ môi trường. (Ảnh minh hoạ: HH).

Trước thực trạng trên, những năm gần đây, để giải quyết áp lực lớn về CTRSH, UBND tỉnh ưu tiên áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại trong xử lý rác thải như đốt rác phát điện; đốt tiêu hủy; tái chế; tái sử dụng làm phân bón… Hiện trên địa bàn tỉnh đã đầu tư 4 lò đốt CTRSH tại xã Nhơn Châu (công suất 300 kg/giờ); xã An Hòa (công suất 1.000 kg/giờ); xã Cửu An (công suất 10-11 tấn/ngày); xã Chư Sê (công suất 14 tấn/ngày).

Bên cạnh đó, đến nay, UBND tỉnh đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà máy xử lý CTRSH Long Mỹ (phường Quy Nhơn Tây) sử dụng công nghệ đốt rác phát điện với công suất xử lý 500 tấn/ngày đêm và phát điện có công suất 15 MW. Tỉnh đang thực hiện thủ tục kêu gọi đầu tư dự án nhà máy xử lý rác thải khu vực phía Bắc tỉnh (đặt tại phường Bồng Sơn) theo công nghệ hỗn hợp đốt tiêu hủy hoặc sản xuất phân bón, tái chế nhựa; công suất xử lý dự kiến 250 tấn/ngày đêm.

UBND tỉnh cũng đã giao Ban Quản lý dự án các công trình giao thông và dân dụng tỉnh làm chủ đầu tư, tiếp tục thực hiện dự án nhà máy xử lý rác Tây Sơn (đặt tại xã Tây Sơn) theo công nghệ lò đốt với công suất 60 tấn/ngày đêm. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư đối với nhà máy xử lý rác thải tại xã Gào theo công nghệ đốt rác phát điện hoặc hỗn hợp; công suất xử lý 300 tấn/ngày đêm.

Tỉnh đẩy mạnh công tác xã hội hóa, thu hút các nhà đầu tư tham gia lĩnh vực thu gom, xử lý CTRSH và bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Điển hình như Cơ sở thu hồi vật liệu thuộc Khu liên hợp xử lý chất thải Long Mỹ. Hiện cơ sở này đã đi vào hoạt động ổn định, với công suất trung bình 2 tấn/ngày, giúp tăng cường thu gom, sơ chế và thúc đẩy tái chế nhựa phế liệu từ nguồn phát sinh. Cơ sở phân loại được lượng rác nhựa đáng kể, giảm áp lực cho bãi chôn lấp, hạn chế rò rỉ rác ra môi trường.

Ứng dụng công nghệ mới trong quản lý, xử lý chất thải không chỉ giúp Gia Lai giải quyết áp lực rác thải hiện tại mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho tương lai. Khi các công nghệ hiện đại được áp dụng đồng bộ, hiệu quả xử lý rác sẽ nâng cao, giảm thiểu ô nhiễm, tận dụng nguồn tài nguyên tái chế, đồng thời thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Đây là giải pháp quan trọng để xây dựng môi trường trên địa bàn tỉnh Gia Lai theo hướng xanh, sạch, an toàn, từ đó góp phần cải thiện chất lượng đời sống cho Nhân dân.

Nguồn:Ứng dụng công nghệ mới trong quản lý, xử lý chất thải