Tăng trưởng trên nhiều thị trường chủ lực

Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong ba tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt khoảng 939 triệu USD, tăng 37% so với cùng kỳ năm trước. Sự phục hồi mạnh mẽ đến từ nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và khối CPTPP.

Đáng chú ý, Trung Quốc và Hong Kong trở thành điểm sáng khi kim ngạch xuất khẩu đạt 288 triệu USD, tăng tới 125% so với quý I/2024. Nhu cầu nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc tăng mạnh do xu hướng tích trữ cho kỳ nghỉ lễ Lao động, giúp xuất khẩu tôm hùm và tôm sú Việt Nam tăng trưởng mạnh. Giá xuất khẩu tôm sú sang Trung Quốc duy trì ở mức 9,6 USD/kg, tăng nhẹ so với đầu năm, dù giá tôm chân trắng vẫn chịu áp lực cạnh tranh lớn từ Ecuador và Ấn Độ, chỉ đạt 6,6 USD/kg.

Xuất khẩu tôm quý I tăng mạnh.

Tại Mỹ, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt 134 triệu USD trong quý I, tăng 11% so với cùng kỳ. Triển lãm Thủy sản Bắc Mỹ 2025 tại Boston là sự kiện thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động kết nối thương mại, mở rộng khách hàng và tăng cường thương hiệu Việt Nam trong phân khúc cao cấp. Giá xuất khẩu sang Mỹ giữ ở mức cao, với tôm chân trắng trung bình 10,9 USD/kg và tôm sú 17,7 USD/kg.

Thị trường EU cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 33%, đạt 107 triệu USD. Giá tôm chân trắng đi EU ổn định ở mức 7,6 USD/kg, trong khi giá tôm sú tăng nhẹ lên 10,9 USD/kg vào tháng 3.

Ngoài ra, Nhật Bản và Hàn Quốc tiếp tục là các thị trường quan trọng. Nhật Bản nhập khẩu 124 triệu USD tôm Việt Nam (+20%), tập trung vào các sản phẩm chế biến, đông lạnh tiện lợi. Hàn Quốc đạt 77 triệu USD (+16%), dù giá xuất khẩu sang cả hai thị trường này có xu hướng giảm nhẹ trong quý I.

Thuế 'Trump' và áp lực cạnh tranh toàn cầu

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, xuất khẩu tôm Việt Nam đang đối mặt với hàng loạt thách thức lớn.

Ngày 2/4/2025 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và ban hành chính sách áp thuế đối ứng lên tất cả quốc gia nhằm bảo vệ sản xuất nội địa. Việt Nam, cùng nhiều nước khác, đối mặt nguy cơ bị áp thêm thuế nhập khẩu sau thời gian 90 ngày hoãn áp dụng đối với quốc gia không trả đũa. Trong khi đó, mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc đã lập tức bị nâng lên 125%, dẫn tới nguy cơ Trung Quốc sẽ đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang các thị trường khác như EU, Nhật Bản và Hàn Quốc - những nơi Việt Nam cũng đang cạnh tranh.

Không chỉ vậy, ngành tôm Việt Nam còn đang chịu áp lực từ hai vụ kiện thương mại lớn tại Mỹ: một vụ kiện chống bán phá giá (Anti-Dumping, AD) và một vụ kiện chống trợ cấp (Countervailing Duty, CVD). Đây là những rào cản pháp lý có thể kéo dài nhiều năm và ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành, khả năng cạnh tranh của tôm Việt trên thị trường Mỹ.

Ngoài thách thức từ Mỹ, sự cạnh tranh gay gắt đến từ Ecuador, Ấn Độ và Trung Quốc cũng gia tăng trên mọi mặt trận. Giá tôm chân trắng và tôm sú toàn cầu có xu hướng giảm, đặc biệt tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Giá tôm chân trắng tại Nhật giảm từ 9,5 USD/kg xuống còn 8,4 USD/kg; giá tôm sú giảm từ 14,7 xuống 13,6 USD/kg trong quý I/2025. Tại Hàn Quốc, giá cũng biến động thất thường, cho thấy sự cạnh tranh quyết liệt từ các nhà cung cấp khu vực châu Á.

Yêu cầu về truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe.

Ngoài ra, chi phí logistics cao, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng kháng sinh, tiêu chuẩn lao động và môi trường ngày càng khắt khe tại các thị trường lớn như EU, Mỹ càng khiến con đường xuất khẩu trở nên chông gai hơn.

Nỗ lực thích ứng và giải pháp mở rộng thị trường

Để đối phó với những biến động mới của thị trường quốc tế, ngành tôm Việt Nam đang chủ động chuyển hướng chiến lược nhằm củng cố vị thế xuất khẩu.

Việc đẩy mạnh tham gia các hội chợ thương mại quốc tế đang là giải pháp trọng tâm. Sau Triển lãm Thủy sản Bắc Mỹ 2025 tại Boston, ngành tôm Việt Nam tiếp tục chuẩn bị tham gia Triển lãm Thủy sản Toàn cầu lần thứ 31 (Seafood Expo Global 2025) tổ chức tại Barcelona, Tây Ban Nha, từ ngày 6 đến 8/5/2025. Đây là sự kiện thủy sản lớn nhất thế giới, quy tụ hàng nghìn nhà nhập khẩu, hệ thống siêu thị và phân phối toàn cầu. Việt Nam dự kiến sẽ giới thiệu các sản phẩm chủ lực như tôm sú, tôm chân trắng giá trị gia tăng, tôm hữu cơ, nhằm khẳng định chất lượng và thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Song song, các doanh nghiệp đang tăng cường đầu tư vào chế biến sâu, phát triển các sản phẩm tôm có giá trị gia tăng cao, tiện lợi, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng hiện đại. Các mặt hàng tôm chế biến, tôm nấu chín, tôm tẩm bột... đang được đẩy mạnh để vừa đa dạng hóa danh mục sản phẩm, vừa tăng khả năng cạnh tranh về giá trị thay vì chỉ cạnh tranh về giá bán thô.

Bên cạnh đó, ngành tôm đang tận dụng các lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP để mở rộng thị trường, giảm phụ thuộc vào một vài thị trường trọng điểm như Mỹ, Nhật Bản hay Trung Quốc. Nhiều doanh nghiệp hướng tới khai thác thêm các thị trường tiềm năng khác ở Trung Đông, Nam Mỹ và châu Phi, vừa phân tán rủi ro, vừa tìm kiếm cơ hội tăng trưởng dài hạn.

Trong bối cảnh thị trường thế giới còn tiềm ẩn nhiều bất ổn, những bước đi chiến lược trong xúc tiến thương mại, nâng cao giá trị sản phẩm và tận dụng hiệu quả các hiệp định quốc tế sẽ là yếu tố quyết định giúp ngành tôm Việt Nam vượt qua thử thách và vươn lên mạnh mẽ trong năm 2025.

Nguồn:Xuất khẩu tôm Việt Nam quý I/2025: Tín hiệu phục hồi nhưng chưa hết thách thức