Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết, thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về xây dựng vùng lúa chất lượng cao, Trung tâm đã xây dựng các mô hình lúa chất lượng cao cho 5 huyện Đức Linh, Tánh Linh, Hàm Thuận Bắc, Bắc Bình và Tuy Phong. Bên cạnh đó, xây dựng 15 mô hình cho một số giống lúa mới, vận động các HTX và kết nối với các doanh nghiệp đưa dịch vụ bay thuốc bảo vệ thực vật vào sản xuất lúa. Đặc biệt, đơn vị xây dựng mô hình những “Cánh đồng không dấu chân".

Bước đầu, mô hình đã giúp nhiều bà con nông dân nắm bắt được những tiến bộ của khoa học kỹ thuật mới, giúp giảm chi phí, tăng thu nhập, giúp bà con có điều kiện sản xuất lúa chất lượng cao, yên tâm đầu ra. Cụ thể là sạ cụm, phun thuốc bằng máy bay trong sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương. Ngoài ra, mô hình ứng dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học trong sản xuất, tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng, thân thiện với con người, môi trường, có lợi cho sức khỏe người dân.

Việc triển khai mô hình "Cánh đồng không dấu chân" cho thấy hiệu quả kinh tế và môi trường rõ rệt.

Theo UBND xã Sùng Nhơn (huyện Đức Linh), diện tích sản xuất lúa trên địa bàn khoảng hơn 3.000 ha/năm. Từ nhiều năm nay, người dân vẫn canh tác truyền thống với lượng giống gieo sạ 20 - 30 kg/sào. Do chưa áp dụng đồng bộ cơ giới hóa vào trong sản xuất nên năng suất, chất lượng lúa những vụ trước chưa đạt được như mong muốn.

Vụ Mùa 2024, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã triển khai mô hình “Trình diễn sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương – Cánh đồng không dấu chân” tại các xã Sùng Nhơn (huyện Đức Linh) và xã Bắc Ruộng (huyện Tánh Linh) với tổng diện tích 45ha. Trong đó, tại xã Hùng Nhơn 20ha với 53 hộ tham gia, xã Bắc Ruộng 25ha với 29 hộ tham gia.

Các hộ dân tham gia được hướng dẫn sản xuất lúa áp dụng cơ giới đồng bộ bằng máy sạ cụm, phun thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) bằng máy bay không người lái, tưới nước ngập - khô xen kẽ. Đồng thời tăng cường sử dụng phân hữu cơ, thuốc BVTV sinh học. Ngoài ra, nông dân được hướng dẫn ghi chép nhật ký điện tử đồng ruộng từ app "Nông nghiệp số Bình Thuận" do Trung tâm Khuyến nông tỉnh chủ trì tổ chức xây dựng. thực hiện mô hình này, bà con được hỗ trợ lượng giống 12kg/sào (sào 1.000m2).

Với việc áp dụng sạ cụm trong sản xuất nên trên thực tế bà con chỉ sạ với lượng giống 10kg/sào và đã giảm 50 – 60% lượng giống sạ so với sản xuất thông thường. Đồng thời, áp dụng quy trình tưới tiết kiệm ướt - khô xen kẽ “5 khô – 5 ướt”.

Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh, mô hình "Cánh đồng không dấu chân" đang cho thấy hiệu quả kinh tế và môi trường rõ rệt. Năng suất lúa của mô hình này tăng 10%-15% so với cách canh tác truyền thống, trong khi tổng chi phí sản xuất lại giảm đáng kể nhờ tiết kiệm lượng giống, phân hóa học và công lao động.

Trong đó, việc áp dụng phương pháp sạ thưa, chỉ khoảng 100-120 kg giống/ha, đã giúp nông dân tiết kiệm tới 50%-60% chi phí so với cách làm truyền thống. Cùng với việc giảm thiểu sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu hóa học nhờ áp dụng phân hữu cơ, thuốc sinh học và quản lý dịch hại tổng hợp, tổng chi phí sản xuất trên mỗi hecta giảm rất đáng kể.

Việc ứng dụng quy trình tưới ướt - khô xen kẽ hay "5 khô - 5 ướt" đã giúp tiết kiệm tới 30% lượng nước - một yếu tố rất quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Cùng với đó, việc giảm hóa chất trong sản xuất nông nghiệp và tối ưu hóa quy trình canh tác đã góp phần giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính, bảo vệ hệ sinh thái đất và nguồn nước, hướng tới một nền nông nghiệp xanh, bền vững.

Việc chuyển sang sử dụng phân hữu cơ và thuốc sinh học, mô hình này đã giúp cải thiện chất lượng đất và hạn chế ô nhiễm môi trường. Việc quản lý đồng ruộng thông qua nhật ký điện tử không chỉ thuận tiện mà còn giúp các hộ dân tiến gần hơn tới các tiêu chuẩn sản xuất sạch, nâng cao khả năng tiêu thụ sản phẩm trên thị trường.

Với những hiệu quả trên, ngành nông nghiệp tỉnh Bình Thuận xác định sẽ tiếp tục mở rộng thực hiện mô hình này tại các vùng sản xuất lúa trọng điểm. Bên cạnh đó, tăng cường đào tạo kỹ thuật, hỗ trợ công cụ sản xuất cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đó, nhân rộng sản xuất tại các hộ dân, tổ hợp tác tại địa phương có nhu cầu sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP và bán tín chỉ carbon, mở ra cơ hội mới cho nông dân trong việc gia tăng thu nhập và bảo vệ môi trường./.

Nguồn: Bình Thuận nhân rộng mô hình sản xuất “Cánh đồng không dấu chân”