Cụ thể, theo ứng dụng theo dõi chất lượng không khí VN AIR (thông tin được công bố từ nguồn dữ liệu quan trắc do Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện), lúc 8 giờ ngày 30/12, kết quả quan trắc tại một số tỉnh khu vực đồng bằng sông Hồng ở mức rất xấu.

Đơn cử, tại trạm đo tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên (số 437 Nguyễn Văn Linh, thành phố Hưng Yên) có chỉ số AQI là 218; trạm đo tại cầu Thái Bình (đường Trần Thái Tông, phường Bồ Xuyên, thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình) là 210.

Tại tỉnh Thái Nguyên, kết quả quan trắc tại 4 trạm là đường Hùng Vương (thành phố Thái Nguyên), phường Mỏ Chè (thành phố Sông Công), phường Quan Triều (thành phố Thái Nguyên), khu vực sân vận động Gang Thép (phường Trung Thành, thành phố Thái Nguyên) lần lượt có chỉ số chất lượng không khí (AQI) là: 201, 213, 217 và 224.

Ngoài ra, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo, mức độ ô nhiễm không khí của Hà Nội và nhiều nơi ở miền Bắc sẽ trở nên nghiêm trọng do hiện tượng nghịch nhiệt cũng như các yếu tố giúp khuếch tán bụi gần như không có.

Cụ thể, tại thành phố Hà Nội, tại Trạm đo Trường Đại học Bách Khoa (đường Giải Phóng) chỉ số AQI là 213; hai trạm còn lại cũng ở mức xấu. Khi chỉ số AQI ở mức 201-300, tương ứng với thang màu tím, thể hiện chất lượng không khí ở mức rất xấu, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của cộng đồng. Theo Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, các nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội và các tỉnh đồng bằng sông Hồng chủ yếu từ khí thải của các loại phương tiện giao thông, khí thải và bụi từ các nhà máy, xí nghiệp và cơ sở sản xuất nội đô và khu vực lân cận, các hoạt động xây dựng công trình, dự án đô thị, hạ tầng giao thông...

Đối với thành phố Hà Nội, vấn đề nổi bật nhất của ô nhiễm không khí là ô nhiễm bụi PM 2.5 và PM 10. Các chuyên gia y tế ví bụi mịn là “sát thủ vô hình” đối với sức khỏe của con người. Theo Tổ chức Y tế thế giới và các nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp cấp, viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, hen suyễn, bệnh tim mạch, đột quỵ và ung thư.

Ngoài ra tiếp xúc với chất ô nhiễm trong không khí có thể gây tổn thương da, các bệnh về mắt, tác động đến hệ thần kinh, hệ miễn dịch. Trước tình trạng ô nhiễm không khí gây ra nhiều hệ lụy cho môi trường và sức khỏe của người dân, đơn vị quản lý môi trường Hà Nội đã tăng tần suất rửa đường, điều chỉnh thời gian rửa đường sang gần sáng đến trước giờ cao điểm, bổ sung lượt rửa đường vào giờ trưa...

Theo kết quả nghiên cứu, hoạt động giao thông vận tải là nguồn chính gây khói mù đô thị và suy thoái môi trường tại TP.Hà Nội. (Ảnh minh hoạ: TCTC).

Đặc biệt, đơn vị đã đề xuất áp dụng giải pháp sử dụng "pháo xa sương mù" để giảm mạnh, giảm nhanh ô nhiễm do bụi mịn gây ra. Lãnh đạo đơn vị cho biết nhiều nước đã sử dụng giải pháp kỹ thuật này để dập bụi. Dung tích của xe phun sương hay còn gọi là "pháo xa sương mù" có thể chứa tới 10 tấn nước, phun sương liên tục trong 75 phút. Những hạt sương xe phun ra đạt kích cỡ micron, có thể phân giải những hạt phân tử bụi trong không khí hiệu quả.

Nếu áp dụng, sử dụng xe phun sương, dập bụi với dung tích lớn, tầm phun cao hơn với khối lượng và tần suất phù hợp sẽ giảm lượng lớn khói bụi trong không khí tại các tuyến phố chính, các tuyến phố quan trọng của Hà Nội. Trước thực trạng mật độ giao thông ở Hà Nội dày đặc, đơn vị sẽ cân nhắc lựa chọn thời điểm phun sương phù hợp để tránh ảnh hưởng đến giao thông cũng như sinh hoạt của người dân.

Với mục tiêu 75-80% số ngày trong năm chất lượng không khí tốt và trung bình, Hà Nội đang triển khai nhiều biện pháp, tập trung vào kiểm soát nguồn phát thải, trong đó xây dựng vùng phát thải thấp; hoàn thiện hệ thống quan trắc chất lượng không khí; trồng nhiều cây xanh.

Cục Quản lý Môi trường y tế khuyến cáo khi chỉ số chất lượng không khí ở mức rất xấu (AQI ở mức 201-300), đối với người bình thường, cần tránh các hoạt động ngoài trời trong thời gian dài hoặc tham gia các hoạt động vận động cần gắng sức, khuyến khích thực hiện các hoạt động trong nhà; tránh hoạt động tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí cao. Nếu phải tham gia giao thông, người dân nên tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.

Người dân nên tránh hoạt động tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí cao. (Ảnh minh hoạ: TCTA).

Hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng; vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường; tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Đối với những người nhạy cảm (phụ nữ mang thai, người già, người mắc bệnh tim mạch, hô hấp, trẻ nhỏ), cần tránh tất cả các hoạt động ngoài trời, chuyển sang các hoạt động trong nhà hoặc chuyển sang ngày khác khi chỉ số chất lượng không khí tốt hơn; hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng. Nếu bắt buộc phải ra khỏi nhà cần hạn chế tối đa thời gian thực hiện các hoạt động ngoài trời và sử dụng các loại khẩu trang có thể ngăn ngừa bụi mịn; vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường; tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Đồng thời, theo dõi sức khỏe, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị. Theo Lãnh đạo Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, mùa ô nhiễm không khí của Hà Nội và nhiều địa phương ở miền Bắc thường diễn ra từ tháng 10 đến hết tháng 3 năm sau. Ở những thời điểm không có mưa, trời lặng gió, bụi mịn PM2.5 sẽ khuếch tán mạnh. Để cải thiện chất lượng không khí, ngoài kiểm soát nguồn thải, cần phải xử lý nghiêm các hành vi đốt rác, rơm rạ theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Cùng với đó, các địa phương cần tập trung tuyên truyền, hướng dẫn người dân xử lý phế phẩm sau thu hoạch, rác thải sinh hoạt và rác thải từ làng nghề phải đưa đến nơi xử lý. Tăng cường dọn dẹp vệ sinh, rửa đường, đặc biệt những khu vực có nhiều công trình xây dựng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là vấn đề nghiêm trọng tại nhiều khu vực trên thế giới. Trong đó, hoạt động giao thông vận tải là nguồn chính gây khói mù đô thị và suy thoái môi trường.

Nguồn: Chất lượng không khí nhiều nơi rất xấu