Hội nghị COP29 diễn ra trong bối cảnh năm 2024 có nắng nóng, lũ lụt, bão lớn gây tổn thất nghiêm trọng cho nhiều quốc gia trên thế giới. Nhiệt độ toàn cầu đã phá vỡ kỷ lục tại nhiều nơi; nồng độ CO2 trong khí quyển đạt 426.91 ppm tháng 6/2024 là mức cao nhất từng được ghi nhận; phát thải khí nhà kính toàn cầu năm 2023 tăng 1,3% so với 2022 và nhanh hơn mức 0,8% mỗi năm giai đoạn 2019-2020 cũng là mức kỷ lục của thế giới và chưa có dấu hiệu chậm lại.

Do đó, năm 2024 được dự báo sẽ lập kỷ lục về nhiệt độ toàn cầu gia tăng, gây sức ép lớn để các chính phủ hành động quyết liệt hơn trong việc giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính. Bước đột phá về tín chỉ carbon của Hội nghị COP29 không chỉ được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cửa cho một thị trường carbon hoàn chỉnh trong tương lai gần, mà còn mang lại công cụ hiệu quả để thế giới thúc đẩy mục tiêu cứu môi trường trước những hiểm họa khôn lường của tình trạng biến đổi khí hậu.

Trong Hội nghị lần thứ 29, các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29), các quốc gia đã đạt được bước khởi đầu quan trọng khi thống nhất về tiêu chuẩn tạo tín chỉ carbon theo Điều 6.4 của Thỏa thuận Paris.

Được biết, tín dụng carbon là một đơn vị đo lường trị giá một tấn khí CO2 hoặc khí nhà kính tương đương, mà một tổ chức hoặc cá nhân đã ngăn ngừa hoặc loại bỏ. Hệ thống tín dụng carbon được thiết lập để các tổ chức hoặc quốc gia giảm phát thải khí nhà kính của mình nhiều hơn mức cam kết, có thể bán tín dụng carbon của mình cho các tổ chức hoặc quốc gia khác.

Kể từ Hiệp định Paris năm 2015, Liên Hợp Quốc đã xây dựng các quy tắc để cho phép các quốc gia và doanh nghiệp trao đổi tín dụng trong một thị trường minh bạch và đáng tin cậy. Hiện các hoạt động tín dụng carbon tự nguyện vấp phải nhiều bê bối do không có tiêu chuẩn chung để đánh giá mức giảm khí thải. Các tiêu chuẩn được thông qua tại Baku sẽ cho phép phát triển các quy tắc bao gồm tính toán số lượng tín dụng mà một dự án nhất định có thể nhận được.

Điều này hứa hẹn thúc đẩy nhu cầu tín chỉ carbon và bảo đảm thị trường carbon quốc tế hoạt động minh bạch, dưới sự giám sát của Liên hợp quốc. Chia sẻ về kết quả này, Chủ tịch COP29 Mukhtar Babayev cho biết: “Đây là bước ngoặt giúp chuyển nguồn lực đến các quốc gia đang phát triển. Sau nhiều năm bế tắc, những đột phá ở Baku đã khởi đầu cho một chặng đường mới. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc cần làm".

Các đại biểu dự COP29 tại Azerbaijan. (Ảnh: REUTERS).

Chủ tịch COP29 nhấn mạnh, việc thực hiện đầy đủ Điều 6 là ưu tiên đàm phán chính trong năm nay. Hoàn tất đàm phán Điều 6 có thể giảm chi phí thực hiện các kế hoạch khí hậu quốc gia tới 250 tỷ USD mỗi năm nhờ khả năng hợp tác xuyên biên giới. Thỏa thuận đã đạt được cho phép thị trường carbon toàn cầu khởi động ngay trong năm tới.

Tín chỉ carbon cho phép các quốc gia hoặc công ty giảm phát thải và loại bỏ CO2 khỏi khí quyển, cũng như bù đắp lượng khí thải của chính mình. Với cơ chế thị trường carbon được thông qua, các công ty Mỹ có thể tiếp tục đóng góp vào nỗ lực toàn cầu đối phó với biến đổi khí hậu, ngay cả nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris. Trong trường hợp này, các công ty Mỹ vẫn có thể mua tín chỉ từ thị trường carbon của Liên hợp quốc.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, một số nhà hoạt động môi trường lo ngại rằng các tiêu chuẩn hiện hành chưa đủ để bảo vệ quyền lợi của các cộng đồng chịu ảnh hưởng từ các dự án. Một số nhà đàm phán cũng chỉ trích quy trình thông qua thỏa thuận, cho rằng các tiêu chuẩn được quyết định bởi một nhóm nhỏ chuyên gia kỹ thuật, trong khi nhiều quốc gia không được tham gia đầy đủ vào quá trình này

Tuy vậy, các quốc gia tham gia COP29 đã cam kết hoàn thiện các quy định khác để xây dựng một thị trường bền vững. Theo Hiệp hội Giao dịch phát thải quốc tế, thị trường do Liên hợp quốc hậu thuẫn có thể đạt tổng giá trị giao dịch 250 tỷ USD mỗi năm vào năm 2030 và cắt giảm 5 tỷ tấn carbon mỗi năm.

Theo nhận định từ các chuyên gia, các tiêu chuẩn đạt được ở COP29 là cực kỳ quan trọng. Ông Gilles Dufrasne thuộc nhóm nghiên cứu Thị trường Carbon cho biết, việc thống nhất này sẽ đưa hệ thống tiến gần hơn một bước nữa đến việc thúc đẩy mục tiêu bảo vệ môi trường an toàn trước những tác động cực đoan của biến đổi khí hậu hiện nay.

COP29 được xem là cơ hội hiếm hoi để thế giới cùng nhau thống nhất về cách giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu, hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C, giúp các cộng đồng dễ bị tổn thương thích nghi với biến đổi khí hậu và đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nguồn: COP29 chính thức thông qua tiêu chuẩn mới về thị trường tín chỉ carbon