Anh Nguyễn Văn Hùng là một trong những hộ dân định cư tại làng Mới (nay là làng Dơk Ngo, xã Ia Dơk) từ năm 1995. Gia đình anh có 200 trụ hồ tiêu, khoảng 5 sào cà phê và 200 cây điều. Cũng như gần 80 hộ dân trong làng, nước bơm tưới cho toàn bộ diện tích cây trồng anh đều lấy từ hồ thủy lợi làng Mới. “Lúc bình thường thì hồ cung cấp đủ nước để phục vụ sản xuất của người dân. Nhưng đến mùa khô, hồ bị cạn, có thời điểm không đủ nước tưới nên ảnh hưởng đến năng suất”-anh Hùng cho biết. Còn anh Kpuih Luyến (làng Ghè) có hơn 100 cây cà phê và 50 cây điều ở làng Dơk Ngo. Anh chia sẻ: “Kinh tế gia đình tôi chủ yếu dựa vào khu vườn này. Tôi cũng như người dân ở đây rất mong hồ được cải tạo, mở rộng, chứa nước nhiều hơn để đảm bảo tưới cho cây trồng”.

Khi các hồ thủy lợi được cải tạo, nâng cấp sẽ cấp đủ nước tưới, giúp tăng năng suất cây trồng. Ảnh: Hà Duy

Được biết, hồ chứa nước làng Mới được xây dựng vào năm 1982 nhằm cung cấp nước tưới cho 10 ha cây trồng. Đến năm 2010, UBND huyện đầu tư nâng cấp sửa chữa kiên cố hóa cụm đầu mối nhằm tăng diện tích tưới lên 22 ha cây công nghiệp và một số diện tích lúa phía hạ lưu dọc theo suối. Hiện nay, hồ làng Mới có chiều cao thân đập 9,8 m, diện tích mặt hồ khoảng 7,5 ha.

Ông Nguyễn Quốc Tư-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đức Cơ-cho hay: “Nhằm nâng cao khả năng trữ nước của hồ, UBND tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư cải tạo, nâng cấp hồ làng Mới tại Quyết định số 340/QĐ-UBND ngày 24-6-2022. Việc nâng cấp dự kiến hoàn thành trong 2 năm 2022-2023 với tổng mức đầu tư 10 tỷ đồng từ nguồn vốn chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Các hạng mục đầu tư gồm: sửa chữa, gia cố mặt đập bằng bê tông, đắp bù các vị trí bị sạt lở tại mái hạ lưu đập, trồng cỏ và làm mới hệ thống rãnh thoát nước mái hạ lưu bằng bê tông; sửa chữa các vị trí gia cố mái thượng lưu bị sập hỏng bằng bê tông, xây dựng tường chắn mái thượng lưu đập; xử lý mối thân đập. Đồng thời, gia cố 90 m đoạn kênh dẫn vào tràn xả lũ bằng bê tông cốt thép, bổ sung tràn sự cố, lập quy trình vận hành hồ chứa; phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp cho đập, hồ chứa nước; cắm mốc chỉ giới phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước”.

Tương tự, hồ C5 được xây dựng từ năm 1982 nhằm cấp tưới nước cho 11 ha vườn cà phê của Nông trường 72. Năm 2007, UBND huyện đã đầu tư sửa chữa, kiên cố hóa cụm đầu mối, kênh và công trình trên kênh nhằm tăng diện tích tưới lên 17 ha lúa và 30 ha cây công nghiệp. Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, hiện nay, mái thượng-hạ lưu của hồ C5 đã bị xói lở, thân đập bị lún, có mối thân đập; tràn xả lũ, cống lấy nước bị hư hỏng, lòng hồ bị bồi lấp khoảng 12 ha; mương thoát nước sau chân đập cũng bị hư hỏng.

Để đảm bảo năng lực tưới cho diện tích cây trồng hiện tại của người dân cũng như phục vụ nhu cầu cho khu sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với tổng diện tích các loại cây trồng khoảng 500 ha, huyện đã quy hoạch và đang triển khai nâng cấp hồ C5 với tổng mức đầu tư 10 tỷ đồng. “Quy mô cải tạo gồm: sửa chữa, đắp bù mái hạ lưu đập, gia cố mái bằng trồng cỏ, làm mới hệ thống rãnh thoát nước mái đập, xây dựng thiết bị thoát nước hạ lưu đập; sửa chữa, kiên cố các hạng mục cửa tràn xả lũ bằng bê tông, gia cố hạ lưu tiêu năng bằng rọ thép bỏ đá hộc, làm mới cầu dân sinh qua tràn, gia cố mặt đập bằng bê tông, xây dựng tường chắn sóng; sửa chữa, thay thế van đóng mở cống lấy nước dưới đập và lập quy trình vận hành hồ chứa; phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp cho đập, hồ chứa nước; cắm mốc chỉ giới phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước”-ông Tư thông tin.

Trao đổi với P.V, Chủ tịch UBND huyện Vũ Mạnh Định cho biết: “Việc sửa chữa, nâng cấp hồ C5 và hồ làng Mới là nhằm duy trì đảm bảo an toàn hồ đập phục vụ tưới nước cho diện tích sản xuất cho trên 70 ha cây trồng trong khu vực, đồng thời điều hòa khí hậu. Cùng với đó, tạo bước đột phá thúc đẩy các ngành kinh tế khác cùng phát triển, góp phần phát triển kinh tế-xã hội địa phương”.

Nguồn: Đức Cơ ưu tiên đầu tư nâng cấp các công trình thủy lợi