Lào Cai đang triển khai mạnh mẽ định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng xanh, giảm phát thải, phù hợp với điều kiện địa hình đồi núi dốc đặc thù. Trong những năm gần đây, tỉnh ưu tiên nhân rộng các mô hình canh tác bền vững như canh tác thông minh thích ứng khí hậu, canh tác hữu cơ và sử dụng chế phẩm sinh học thay thế phân bón hóa học.

Việc áp dụng kỹ thuật nông nghiệp bảo tồn như che phủ đất, canh tác tối thiểu, trồng cỏ giữ đất đã giúp hạn chế xói mòn, rửa trôi. Nhiều địa phương đang từng bước chuyển đổi từ canh tác truyền thống sang mô hình sản xuất ít phát thải, ưu tiên tiết kiệm nước, quản lý đất bền vững và giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong sản xuất.

Song song đó, tỉnh tăng cường hỗ trợ nông dân tiếp cận khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình canh tác phù hợp từng tiểu vùng sinh thái, đặc biệt là vùng cao có độ dốc lớn. Sự vào cuộc của doanh nghiệp trong liên kết tiêu thụ và chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn xanh giúp nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Nhờ hướng đi này, nông nghiệp Lào Cai không chỉ bảo vệ môi trường sinh thái, giảm phát thải khí nhà kính mà còn mở ra hướng sản xuất hiệu quả, bền vững, mang lại sinh kế ổn định cho người dân vùng núi. Cụ thể, với địa hình núi cao, sản xuất lúa chủ yếu trên các ruộng bậc thang, nhỏ lẻ, manh mún, địa hình dốc với phương pháp truyền thống ngập nước kéo dài không chỉ sử dụng nhiều nước mà còn làm gia tăng phát thải khí mê-tan.

Trồng lúa hữu cơ giảm phát thải ở tỉnh Lào Cai. (Ảnh: BH).

Do đó, việc áp dụng các kỹ thuật canh tác mới, phù hợp với điều kiện địa hình, khí hậu và tập quán sản xuất tại địa phương được xem là hướng đi tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm thiểu tác động môi trường và phát triển nền nông nghiệp theo hướng bền vững. Thời gian qua, tỉnh Lào Cai đã chủ động triển khai nhiều chương trình nông nghiệp giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Một trong những mô hình hiệu quả là “Canh tác lúa thông minh, giảm phát thải khí nhà kính” tại các xã Khánh Yên, Dương Quỳ và Kim Sơn với tổng diện tích 199ha. Mô hình này áp dụng các kỹ thuật tiên tiến như: tưới ngập khô xen kẽ (AWD) giúp tiết kiệm nước và giảm phát thải khí mê-tan; sử dụng phân bón tan chậm, phân hữu cơ và vi sinh thay cho phân hóa học nhằm giảm khí thải N2O; quản lý dịch hại tổng hợp bằng chế phẩm sinh học; xử lý rơm rạ sau thu hoạch bằng chế phẩm vi sinh thay vì đốt.

Đồng thời, ứng dụng công nghệ số như: máy bay không người lái, cảm biến độ ẩm để tối ưu hóa quy trình sản xuất. Ngoài ra, mô hình sản xuất lúa bền vững giảm phát thải khí nhà kính được triển khai tại các xã: Thác Bà, Hưng Khánh, Văn Chấn, Mậu A với tổng diện tích 24ha trong giai đoạn 2023 - 2025, do tổ chức Stichting Ofam Novib (Hà Lan) tài trợ đang mang lại những hiệu quả tích cực.

Lãnh đạo Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật và Chăn nuôi thủy sản tỉnh Lào Cai, cho biết, địa phương đang xây dựng Đề án phát triển toàn diện khu vực nông thôn giai đoạn 2026 - 2030 với ba trụ cột chính: nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh.

Trong đó, việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng xanh, sinh thái, tuần hoàn và tạo chuỗi giá trị cao được xem là định hướng chủ đạo. Đặc biệt, sau khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035 tầm nhìn đến 2050”, Lào Cai đã nhanh chóng xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể trên địa bàn tỉnh.

Mục tiêu đến năm 2035, Lào Cai đặt mục tiêu giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính trong trồng trọt so với năm 2020. Tỉnh phấn đấu có 70% diện tích lúa áp dụng biện pháp canh tác giảm phát thải, 60% diện tích cây trồng cạn thực hiện quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM. Đồng thời, cùng với việc triển khai các mô hình canh tác mới, Lào Cai tăng cường đào tạo, tập huấn kỹ thuật, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến tài liệu kỹ thuật và chính sách, từng bước thay đổi thói quen canh tác theo hướng bền vững.

Với chiến lược rõ ràng, tầm nhìn dài hạn và sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, ngành chức năng và người dân, Lào Cai đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại và phát thải thấp. Lào Cai sẽ xây dựng nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho 1 đến 2 sản phẩm trồng trọt chủ lực như lúa, chè, cây ăn quả; thí điểm các mô hình phát triển tín chỉ các-bon và xây dựng cơ sở dữ liệu phát thải kết nối đồng bộ với hệ thống quốc gia.

Các mô hình canh tác nông nghiệp “xanh” được tỉnh Lào Cai đẩy mạnh triển khai. (Ảnh: TN).

Đặc biệt, tỉnh Lào Cai triển khai thực hiện Đề án số 09 về phát triển toàn diện khu vực nông thôn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2026–2030. Đề án số 09 xác định rõ ba trụ cột chính trong phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân gồm: nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh. Từ đó, định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hàng hóa, sinh thái, tuần hoàn, chuyển mạnh từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp.

Định hướng phát triển nông nghiệp xanh, giảm phát thải của Lào Cai đang cho thấy tính phù hợp và hiệu quả rõ rệt trong bối cảnh địa hình đồi núi dốc chiếm phần lớn diện tích. Việc chú trọng áp dụng công nghệ canh tác tiên tiến, kết hợp quản lý tài nguyên đất, nước thông minh, đã tạo ra sự chuyển biến tích cực trong sản xuất nông nghiệp tại các huyện vùng cao.

Đây không chỉ là biện pháp giảm phát thải mà còn là chiến lược thích ứng lâu dài trước biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Những mô hình như canh tác hữu cơ, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nông lâm kết hợp hay quản lý chất thải nông nghiệp theo hướng tuần hoàn đang trở thành nền tảng quan trọng để tỉnh nâng cao chất lượng nông sản và sức cạnh tranh trên thị trường.

Đồng thời, sự phối hợp giữa chính quyền, và nông dân đã tạo nên chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững, giúp người dân vùng cao tiếp cận kỹ thuật mới, nâng cao thu nhập và giảm rủi ro sản xuất. Trong thời gian tới, Lào Cai tiếp tục đặt mục tiêu mở rộng diện tích canh tác xanh, tăng cường hỗ trợ chuyển giao công nghệ, bảo vệ hệ sinh thái núi cao và thúc đẩy thương hiệu nông sản sạch.

Những bước đi này khẳng định quyết tâm của tỉnh trong xây dựng nền nông nghiệp thích ứng, an toàn và phát thải thấp, phù hợp với đặc trưng cảnh quan và tiềm năng của vùng núi Tây Bắc.

Nguồn: Lào Cai: Thúc đẩy canh tác nông nghiệp theo hướng xanh, giảm phát thải