Từ khóa: Phát huy; phẩm chất; phụ nữ Việt Nam; kỷ nguyên mới.

1. Đặt vấn đề

Dòng chảy phát triển của lịch sử dân tộc đã ghi nhận, chứng minh, phụ nữ Việt Nam có vai trò quan trọng trong lịch sử phát triển đất nước. Để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, nhiều phụ nữ Việt Nam dũng cảm lên đường tham gia chiến đấu, phất cờ khởi nghĩa, nêu cao khí phách anh hùng, không sợ khó khăn, gian khổ, hy sinh qua các giai đoạn, thời kỳ lịch sử đã in đậm vào trong tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam, trở thành biểu tượng sáng ngời của bản lĩnh, ý chí và sức mạnh con người Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Thực tiễn chiến đấu và trong lao động sản xuất đã hình thành, tôi luyện nên phẩm chất của Phụ nữ Việt Nam Anh hùng – Bất khuất – Trung hậu – Đảm đang, xứng đáng với 8 chữ vàng mà Bác Hồ trao tặng.

2. Phẩm chất của phụ nữ Việt Nam từ quá khứ, hiện tại và tương lai

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nói phụ nữ là nói phân nửa của xã hội, nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người. Nếu không giải phóng phụ nữ là xây dựng chủ nghĩa xã hội một nửa”¹. Người còn nhấn mạnh: “phụ nữ ta là một lực lượng rất lớn, đã anh dũng trong kháng chiến cũng như trong cách mạng, không có phụ nữ, riêng nam giới không thể làm nổi công cuộc cách mạng”².

Quan điểm, tư tưởng của Người đã chỉ rõ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của phụ nữ đối với sự phát triển của xã hội, không có phụ nữ, xã hội không thể tồn tại và phát triển được, không sản sinh ra được những anh hùng hào kiệt, danh nhân văn hóa thế giới cho dân tộc. Vì vậy, bất kỳ giai đoạn, thời điểm nào của lịch sử dân tộc, người phụ nữ cũng có vai trò đặc biệt quan trọng, không thể thiếu, đã tô đẹp cho cuộc sống và làm cho cuộc sống con người trở nên ý nghĩa, tràn đầy sức sống.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống yêu nước nồng nàn, không chịu khuất phục trước khó khăn, thử thách, nhất là với giặc ngoại xâm. Hiếm có một quốc gia, dân tộc nào trên thế giới mà lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm dài tận 12 thế kỷ, với nhiều loại kẻ thù lớn, nhỏ, có tiềm năng, thế mạnh về kinh tế, quân sự khác nhau. Và ít có quốc gia nào như Việt Nam, hình ảnh phụ nữ “cưỡi con tuấn mã” phăng phăng ra mặt trận với một sức mạnh phi thường, đạp qua mọi sóng to, gió cả, giáng cho quân xâm lược những đòn chí mạng, khẳng khái tuyên bố với quân thù về ý chí, quyết tâm bảo vệ giang sơn Tổ quốc, như: Bà Trưng, Bà Triệu.

Ở thời điểm nào, giai đoạn nào của lịch sử cũng có sự đồng hành của phụ nữ Việt Nam, tuy thân hình nhỏ bé nhưng lại mang sức mạnh vô địch. Phẩm hạnh của phụ nữ Việt Nam được các thế hệ gìn giữ, trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác; trở thành niềm tin, tiếp thêm sức mạnh vật chất, tinh thần để họ nỗ lực phấn đấu vươn lên trong công việc, cuộc sống, khẳng định vị thế, vai trò của mình với xã hội, cũng đảm đang, giỏi giang, thậm chí ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề họ còn giỏi hơn nam giới. Điều đó khẳng định vị thế xã hội của phụ nữ Việt Nam ngày nay đã vượt xa trên mọi phương diện, không còn sự phân biệt đối xử; tư tưởng trọng nam, khinh nữ đã được thay thế bằng những quan điểm, tư tưởng tiến bộ, nam giới hoạt động ở những lĩnh vực, ngành nghề nào thì nữ giới cũng hoạt động ở những lĩnh vực, ngành nghề đó.

Những phẩm chất của phụ nữ Việt Nam, như: cần cù, chịu thương, chịu khó; thuỷ chung; giàu lòng vị tha, nhân ái; đức hy sinh, rất mực yêu thương chồng, con, đảm việc nước, giỏi việc nhà; kiên cường, bất khuất trong chiến đấu đã tạo nên phẩm cách của phụ nữ Việt Nam, trở thành giá trị văn hóa đạo đức tốt đẹp của dân tộc, là biểu tượng sáng ngời của văn hóa Việt Nam.

Lịch sử dân tộc đã khắc sâu hình ảnh những người mẹ âm thầm nén những đau thương, mất mát, hy sinh góp phần quan trọng vào sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, trở thành biểu tượng sáng ngời của khát vọng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Phẩm chất đó được Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát thành 8 chữ vàng trao tặng: “Anh hùng, Bất khuất, Trung hậu, Đảm đang”.

Bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, mở cửa, hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, phẩm chất của phụ nữ Việt Nam tiếp tục được gìn giữ, phát huy và toả sáng vào những hoạt động phát triển kinh tế – xã hội, tham gia tích cực thực hiện các chính sách an sinh xã hội, xử lý, giải quyết các mối quan hệ bên trong, bên ngoài đời sống để xã hội “trong ấm, ngoài êm”.

Đảng và Nhà nước luôn khẳng định: “Phát huy truyền thống, tiềm năng, thế mạnh và tinh thần làm chủ, khát vọng vươn lên của các tầng lớp phụ nữ. Xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nữ, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”³. Chính vì vậy, phụ nữ Việt Nam đã thể hiện được khát vọng, ước mơ, hoài bão của mình ở việc tích cực, chủ động có những hoạt động thiết thực, cụ thể trong các hoạt động vì sự tiến bộ, bình đẳng của phụ nữ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Tiếng nói của phụ nữ Việt Nam thông qua những diễn đàn trao đổi, hợp tác khu vực và quốc tế để bảo vệ nhân phẩm phụ nữ, lên án những hành vi bạo lực gia đình, phân biệt đối xử của phụ nữ Việt Nam đã có được vị thế và sức ảnh hưởng lan tỏa.

Sự tham gia của phụ nữ vào hoạt động bộ máy nhà nước hiện nay cũng đã tăng lên cả về số lượng, chất lượng, có nhiều đồng chí giữ các chức vụ cao, từ ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch nước, ủy viên Trung ương Đảng… Tỷ lệ đại biểu Quốc hội là nữ trong giai đoạn 2021 – 2025 là 30,26%. Ở địa phương, tỷ lệ nữ đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh là 29%, cấp huyện là 29,2%, cấp xã là 29,98%. Tỷ lệ lãnh đạo chủ chốt là nữ ở Ủy ban nhân dân các cấp là 37,7% cấp tỉnh, cấp xã là 24,94%⁴. Theo đánh giá của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Việt Nam đứng thứ 96 quốc gia trên thế giới tham gia xếp hạng về bình đẳng giới trong tham chính.

Bên cạnh những thành tựu và ưu điểm của phụ nữ Việt Nam, trong thực tế cũng vẫn còn có hiện tượng bạo lực gia đình, chưa tôn trọng người phụ nữ, bản thân người phụ nữ có những suy nghĩ, hành động khiếm nhã, phản cảm trong xưng hô, ứng xử, tiếp xúc với Nhân dân, chưa thật làm tròn bổn phận trách nhiệm của người vợ, người mẹ, người con trong gia đình; còn bị cám dỗ bởi đồng tiền, chạy theo lối sống thực dụng, đơn giản về cách sống, từ đó, buông thả bản thân, vi phạm pháp luật. Trình độ, năng lực của một bộ phận phụ nữ ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp; tư tưởng trọng nam, khinh nữ vẫn còn ở một số địa phương; đời sống của một bộ phận người dân, trong đó có phụ nữ còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

3. Phát huy phẩm chất phụ nữ Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Đảng ta đã chỉ rõ: “Phát huy vai trò, tiềm năng to lớn của phụ nữ trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao địa vị phụ nữ, thực hiện bình đẳng giới trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội là một trong những nhiệm vụ và mục tiêu quan trọng của cách mạng Việt Nam trong thời kỳ mới”⁵.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, sánh vai cường quốc năm châu thế giới, đặt ra cho việc huy động sức mạnh, hệ giá trị văn hóa con người Việt Nam trong lịch sử, trong đó phát huy phẩm chất phụ nữ Việt Nam được đánh thức, khơi dậy một cách mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa ở các lĩnh vực hoạt động, tạo nên sự bứt phá, tăng tốc trên con đường tiến xa, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Thực tiễn nóng bỏng của đất nước đang đặt ra những vấn đề cấp bách cần giải quyết, Nhân dân đang mong chờ và kỳ vọng vào những quyết sách của Đảng, Nhà nước, của Quốc hội… phấn đấu sớm xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa sánh vai với các cường quốc năm châu”⁶.

Một là, đề cao vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp trong tuyên truyền, giáo dục phẩm chất, truyền thống tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam.

Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cần nhận rõ, sâu sắc vị trí, vai trò, trách nhiệm của tổ chức Hội trong tuyên truyền, giáo dục và tạo ra những sân chơi, tạo thêm cơ hội, điều kiện cho chị em phụ nữ bộc lộ tài năng, trí tuệ đóng góp vào sự phát triển gia đình và xã hội.

Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam các cấp cần bám sát cơ sở để tìm hiểu, lắng nghe những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của chị em phụ nữ để có sự phối kết hợp với chính quyền các cấp trong tham mưu, đề xuất, xây dựng chương trình, kế hoạch hành động phù hợp, linh hoạt, sáng tạo với từng địa bàn, yêu cầu, tính chất công việc, cuộc sống gia đình của các cấp Hội đặt ra. Những hoạt động tuyên truyền, giáo dục của Hội cần thiết thực, cụ thể, gắn với môi trường công tác, cuộc sống của từng chị em, theo đó cần tập trung vào tuyên truyền giáo dục, phổ biến pháp luật bình đẳng giới, chống bạo lực gia đình, kế hoạch hóa gia đình, pháp luật hôn nhân gia đình, phòng, chống ma tuý, tác hại của rượu, bia; thực hiện tiến bộ công bằng xã hội…

Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp cần quan tâm giúp đỡ những chị em có hoàn cảnh khó khăn, ở vùng sâu, vùng xa, đồng thời Hội thực sự phải đồng hành với chị em ở mọi lúc, mọi nơi, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đứng về phía người phụ nữ để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp cho người phụ nữ yếu thế. Đối với những phụ nữ có hoàn cảnh gia đình khó khăn, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp phải kịp thời có mặt, giúp đỡ cả về vật chất, tinh thần; có cách nghĩ, cách làm đúng đắn, phù hợp, hiệu quả để khích lệ, cổ vũ, động viên, tạo kế sinh nhai cho những phụ nữ có hoàn khó khăn chủ động vươn lên, từng bước làm chủ cuộc sống. Đảng chỉ rõ: “Các cấp hội Liên Hiệp Phụ nữ Việt Nam cần đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, khắc phục tình trạng “hành chính hóa”, hướng mạnh hoạt động về cơ sở, khu dân cư, chăm lo thiết thực quyền lợi chính đáng, hợp pháp cho hội viên, không phô trương, hình thức, không chạy theo thành tích; phát huy vai trò chủ động tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách liên quan đến phụ nữ”⁷.