Theo rà soát của Bộ Xây dựng, đến đầu năm 2024, cả nước ta có 902 đô thị, trong đó có hai đô thị loại đặc biệt, 22 đô thị loại I, 35 đô thị loại II, 46 đô thị loại III, 94 đô thị. Mỗi năm, ước tính các đô thị Việt Nam có thêm từ 1 đến 1,3 triệu dân. Quá trình đô thị hóa tạo thuận lợi phát triển kinh tế, thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế... tại các địa phương. Tuy nhiên, việc quy hoạch xây dựng, quản lý và phát triển đô thị diễn ra không đồng đều giữa các vùng miền, chính sách pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng đô thị thiếu tính đồng bộ, khiến đô thị hóa diễn ra tự phát...

Thực tế này dẫn đến một số đô thị thiếu hạ tầng kỹ thuật, cảnh quan đô thị bị phá vỡ, phát thải khí nhà kính, ô nhiễm môi trường gia tăng... và xu hướng các chủ đầu tư chuyển hướng phát triển công trình xanh đang trở thành tất yếu, để đáp ứng nhu cầu gia tăng của nhà đầu tư về tiêu chí lựa chọn BĐS có không gian xanh bền vững, gần gũi với thiên nhiên.

Theo Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 3/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung của dự án đầu tư xây dựng, công trình xanh là công trình xây dựng được thiết kế, xây dựng và vận hành đáp ứng các tiêu chí, tiêu chuẩn về sử dụng hiệu quả năng lượng, tiết kiệm tài nguyên; đảm bảo tiện nghi, chất lượng môi trường sống bên trong công trình và bảo vệ môi trường bên ngoài công trình.

Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ Xây dựng) cho biết, các công trình xây dựng trên thế giới phát thải khoảng gần 40% tổng lượng khí thải carbon; trong đó lượng carbon vận hành công trình chiếm khoảng 28% và hơn 11% phát thải đến từ carbon hàm chứa từ quá trình sản xuất vật liệu xây dựng và quá trình thi công xây dựng công trình. Còn tại Việt Nam, các công trình xây dựng chiếm 39% năng lượng tiêu thụ, 12% lượng nước tiêu thụ, phát thải khoảng 38% lượng khí thải carbon.

Lĩnh vực xây dựng công trình có liên quan chặt chẽ với nhiều khâu và nếu công trình được thiết kế, xây dựng, vận hành theo tiêu chuẩn công trình xanh thì sẽ thúc đẩy các chuỗi cung ứng vật liệu, thiết bị cũng như nguồn nhân lực tư vấn quy hoạch, thiết kế, xây dựng theo hướng đáp ứng các Tiêu chuẩn Xanh.

Cụ thể như trong giai đoạn quy hoạch, thiết kế dự án, việc áp dụng các tiêu chuẩn, giải pháp Xanh được đưa vào giai đoạn này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho những bước tiếp theo của dự án như: thi công xây dựng, vận hành. Còn với giai đoạn lựa chọn vật liệu, trang thiết bị và tổ chức thi công xây dựng công trình, khi các loại vật liệu đáp ứng tiêu chuẩn công trình xanh, sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, thân thiện với môi trường, phát thải thấp được lựa chọn, sử dụng trong quá trình thi công sẽ thúc đẩy sự phát triển sản xuất; tăng lượng cầu, tạo động lực để phát triển sản xuất và tiêu dùng xanh.

(Ảnh minh họa)

Số lượng công trình xây dựng được chứng nhận công trình xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hiện nay đã vượt chỉ tiêu đặt ra tại Quyết định số 280/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030.

Bộ Xây dựng cho biết, công trình xanh được phát triển trên thế giới từ những năm 1990 và dần trở thành phong trào, xu hướng đầu tư xây dựng và quản lý vận hành của các công trình ở trên 100 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tại Việt Nam, các công trình xanh xuất hiện đầu tiên vào khoảng giai đoạn những năm 2005-2010. Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 28 trên thế giới về số lượng công trình xanh được đánh giá theo Tiêu chuẩn LEED (đánh giá, chứng nhận công trình xanh của Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ).

Việc phát triển công trình xanh tại các đô thị đã được Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, triển khai, thực hiện. Theo đó, tại Nghị quyết số 06/NQ-TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý, phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đã nêu rõ việc khuyến khích sử dụng vật liệu xanh, xây dựng và phát triển hạ tầng xanh, công trình xanh, tiêu thụ năng lượng xanh tại đô thị.

Chính phủ cũng đã có Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 11/11/2022 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị. Bộ Xây dựng đã ban hành kịp thời quyết định để thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chính phủ. Trong đó, nội dung yêu cầu về phát triển công trình xanh gắn với công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý phát triển bền vững đô thị.

Tại Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị cũng đã đưa ra chỉ tiêu về số lượng công trình xanh của đô thị trong quá trình đánh giá, phân loại đô thị. Sau khi Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 được ban hành, nhiều địa phương đã quan tâm và có hành động cụ thể để phát triển công trình xanh tại các đô thị trên địa bàn mình; gắn với việc phân loại, quản lý, phát triển đô thị theo hướng xanh, bền vững.

Để thúc đẩy phát triển công trình xanh, sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, hạn chế các tác động đến môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu một số giải pháp về chính sách để đề xuất, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét ban hành. Bộ Xây dựng cũng nghiên cứu rà soát, sửa đổi quy định về phát triển công trình xanh, công trình sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 15/2021/NÐ-CP; rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy chuẩn hiện hành như: QCVN 01:2021/BXD về Quy hoạch xây dựng, QCVN 09:2017/BXD về các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả.

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng quy chuẩn mới liên quan như: Quy chuẩn về kết cấu dạng nhà, Quy chuẩn về nhà công nghiệp... để quy định các yêu cầu kỹ thuật đối với chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, kết cấu, hạ tầng kỹ thuật, sử dụng vật liệu xây dựng, trang thiết bị trong công trình.../.

Nguồn: Phát triển công trình xanh hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị bền vững