Theo truyền thuyết Hùng Vương kể rằng, thấy vùng ven sông này sau mỗi lần nước dâng, đất đai được phù sa bồi thêm màu mỡ, Vua Hùng mới gọi dân đến để dạy cách đắp bờ giữ nước.

Một hôm, các con gái Vua Hùng theo dân đi đánh cá bên sông, thấy chim từng đàn bay lượn khắp bãi, chợt có một con chim thả bông lúa rơi trên mái tóc một Mị Nương. Nàng đem bông lúa về trình với cha. Vua Hùng bấy giờ cho là điềm lành, liền bảo các Mị Nương ra bãi tuốt các bông lúa đó đem về. Mùa xuân, Vua cùng con dân đem các hạt ra đồng.

Thực hiện nghi thức truyền thống.

Vua xuống bãi, lấy que nhọn chọc lỗ để tra hạt. Khi mạ lên, dân không biết cấy trồng nên Vua Hùng đã nhổ mạ lên, đem tới những trà ruộng, lội xuống cấy cho dân xem. Các Mị Nương và nhân dân thấy vậy cùng làm theo. Đời sau, nhân dân nhớ công ơn Vua Hùng đã tôn làm ông tổ nghề nông và dựng đàn Tịch Điền quay lưng về hướng Tây Nam ngay trên mỏm đất Vua ngồi khi dạy dân cấy lúa, đặt kho lương thực trên đồi Lúa, để rạ ở đồi Rơm, đặt tên chợ là Chợ Lú thuộc phường Minh Nông ngày nay.

Lễ hội gồm 2 phần. Phần lễ với các nghi thức từ Cáo yết, cúng Thần Nông, hoạt động tế lễ, đặc biệt là phần tái diễn “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” được lãnh đạo cấp ủy, chính quyền phường Minh Nông cùng nhân dân tiến hành đầy đủ, trang nghiêm.

Phần hội gồm hoạt động thi cấy lúa của các đội và trò chơi dân gian với sự tham gia của người dân, du khách thập phương.

Tái hiện lại cảnh Vua Hùng dạy dân cấy lúa.

Lễ hội “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” là một hoạt động văn hoá dân gian nổi bật nhất thời kỳ trước năm 1945 được vang danh cả vùng Hạc Trì xưa kia. Lễ hội thực sự mang những nét văn hóa truyền thống, thể hiện rõ yếu tố cộng đồng, tình yêu thiên nhiên gắn kết với nhau chặt chẽ, là sự kế tục truyền thống văn hóa xa xưa của người Việt cổ với mong muốn cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Việc phục dựng lại lễ hội nhằm tri ân công lao to lớn của các Vua Hùng đã có công khai sáng nghề nông trong buổi đầu dựng nước.

Bên cạnh đó, lễ hội còn góp phần bảo tồn giá trị di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc trên địa bàn TP. Việt Trì. Các nghi thức lễ hội xuống đồng tiêu biểu của nghề nông được tái hiện nhằm tôn vinh tinh thần cần cù trong lao động, sáng tạo trong cuộc sống của nhân dân đã tạo nên một bản sắc văn hóa riêng trong cuộc sống người dân kinh đô Văn Lang xưa.

Nguồn: Phú Thọ: Sôi nổi Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa