Với lợi thế sở hữu một phần dãy Ngọc Linh với độ cao và điều kiện đảm bảo để cây sâm Ngọc Linh phát triển nên những năm qua, Quảng Nam đã đưa ra nhiều giải pháp để phát triển nguồn giống của loài dược liệu quý giá này. Tỉnh Quảng Nam hiện có diện tích quy hoạch vùng bảo tồn và phát triển sâm Ngọc Linh đã được xác định khoảng 15.567 ha. Tỉnh cũng đang nghiên cứu trồng di thực sâm ở một số địa phương khác có điều kiện tương đồng để mở rộng, phát triển diện tích trồng sâm.

Thời gian qua, tỉnh Quảng Nam đã xây dựng đề án phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu trên địa bàn. Cụ thể, khi các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất các sản phẩm từ dược liệu nói chung và đặc biệt là sâm Ngọc Linh sẽ được hưởng một số ưu đãi như hỗ trợ kinh phí khi làm nhà máy, thuế thuê đất, hỗ trợ xúc tiến thương mại ở nhiều địa phương trong nước và nước ngoài…

Việc quảng cáo, mua bán các sản phẩm sâm Ngọc Linh giả, không rõ nguồn gốc trên các nền tảng mạng xã hội diễn biến phức tạp. Ảnh: BCT.

Theo UBND tỉnh Quảng Nam, hiện nay qua phản ảnh của các phương tiện thông tin đại chúng, việc quảng cáo, mua bán các sản phẩm sâm Ngọc Linh giả, không rõ nguồn gốc trên các nền tảng mạng xã hội đang có diễn biến phức tạp… làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người sản xuất chân chính, đặc biệt làm cho người tiêu dùng bị nhiễu thông tin về chất lượng và giá trị của sâm Ngọc Linh do không phân biệt được sâm thật và sâm giả.

Tại phiên chợ sâm Ngọc Linh và hàng nông sản trong khuôn khổ Lễ hội sâm Ngọc Linh lần thứ 5 do UBND huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) tổ chức vào ngày 1-3/8/2023, lực lượng chức năng phát hiện khoảng 2kg củ sâm Ngọc Linh có dấu hiệu bất thường, nghi là sâm giả nên lập biên bản, không cho đưa vào phiên chợ bán. Số lượng “nghi sâm giả” này được một doanh nghiệp đóng trên địa bàn xã Trà Cang (huyện Nam Trà My) đưa xuống phiên chợ.

Để chấn chỉnh tình trạng trên, đồng thời tăng cường quản lý sản xuất, kinh doanh sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu các sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan tăng cường công tác quản lý chất lượng sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh theo Chỉ thị số 16 ngày 18/9/2017 của UBND tỉnh. Trước mắt, cần tập trung ngăn ngừa các hành vi quảng cáo, mua bán sản phẩm sâm Ngọc Linh giả trên các mạng xã hội và tăng cường hoạt động kiểm tra nguồn gốc xuất xứ sâm Ngọc Linh củ.

Sở Thông tin và Truyền thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người tiêu dùng biết về tình trạng lừa bán sâm giả sâm Ngọc Linh đang phổ biến trên mạng; những dấu hiệu nhận biết sâm thật - sâm giả nhằm giúp cho người dân, du khách tránh mua nhầm các sản phẩm giả sâm Ngọc Linh trên thị trường; khuyến cáo người tiêu dùng chỉ mua sâm Ngọc Linh ở những địa chỉ đáng tin cậy và có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng; giới thiệu phiên chợ sâm Ngọc Linh hàng tháng tại huyện Nam Trà My. Bên cạnh đó, chủ trì, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ xử lý, đề nghị xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng tên miền “samngoclinh” để rao bán các sản phẩm sâm củ và các sản phẩm khác từ sâm gắn với thương hiệu sâm Ngọc Linh theo đúng các quy định về sở hữu trí tuệ.

UBND tỉnh yêu cầu các ngành chức năng, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, ngăn chặn và xử lý kịp thời tình trạng buôn bán sâm Ngọc Linh giả trên địa bàn.

Ngoài ra, Sở Công Thương, Cục Quản lý thị trường tỉnh chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với các ngành chức năng, đơn vị có liên quan tổ chức các đợt cao điểm tăng cường kiểm tra, giám sát việc kinh doanh, mua bán các sản phẩm sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh đảm bảo có nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng rõ ràng, đúng quy định. Kịp thời xử lý các hành vi gian lận thương mại, mua bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ… theo quy định của pháp luật.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức kiểm tra, thanh tra đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, cung ứng giống sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh; ngăn chặn, xử lý trường hợp buôn bán hạt giống, cây giống không rõ nguồn gốc. Công an tỉnh tăng cường công tác trinh sát hiện trường, sớm phát hiện các hành vi mua bán, trao đổi, kinh doanh Sâm Ngọc Linh giả; lập các chuyên án điều tra đối với đường dây, tụ điểm sản xuất kinh doanh, vận chuyển các sản phẩm sâm giả.

Về phía “thủ phủ sâm Ngọc Linh” - huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam đề nghị tổ chức tuyên truyền đến cán bộ cơ sở và người dân, các chốt sâm về tác hại của sâm giả, từ đó vận động người dân không tham gia vào việc mua bán sâm giả, dẫn nhập các loài sâm từ những vùng khác, không rõ nguồn gốc, xuất xứ vào trồng trong vùng sâm. Tổ chức kiểm tra, phát hiện và thông tin kịp thời các trường hợp nghi ngờ gian lận thương mại và buôn bán hàng giả sâm Ngọc Linh trên địa bàn đến các cơ quan chức năng có liên quan.

Kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng giả, gian lận thương mại và các sản phẩm chế biến từ sâm Ngọc Linh không đảm bảo các quy định hiện hành. Quản lý, thực hiện việc trồng sâm Ngọc Linh theo đúng hướng dẫn tại Quyết định số 421 ngày 23/8/2023 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sâm Ngọc Linh dưới tán rừng theo hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Nam; tuyệt đối không được sản xuất, sử dụng giống kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ; không đưa vào trồng các giống không phải là sâm Ngọc Linh.

Trước tình trạng trục lợi thương hiệu sâm Ngọc Linh diễn ra tràn lan, thời gian qua tỉnh Kon Tum đang triển khai thực hiện nhiều giải pháp để bảo vệ thương hiệu, bảo vệ nguồn giống sâm Ngọc Linh thuần chủng, chống gian lận thương mại và kinh doanh hàng giả sâm Ngọc Linh. Theo đó, cùng với khẩn trương hoàn thiện, đáp ứng các yêu cầu cần thiết đưa hệ thống kiểm tra DNA và kiểm định thành phần hoạt chất sinh học Saponin sâm Ngọc Linh vào hoạt động, tỉnh Kon Tum tiến hành cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ.

Đối với các doanh nghiệp, đơn vị trồng sâm Ngọc Linh sau khi được cấp Giấy chứng nhận phải gắn tem chỉ dẫn địa lý lên sản phẩm; lập sổ theo dõi việc khai thác và tuân thủ các quy định khi có sản phẩm chế biến từ sâm Ngọc Linh. Cùng với việc tăng cường quản lý, ngăn chặn tình trạng trục lợi thương hiệu sâm Ngọc Linh của ngành chức năng cấp tỉnh, chính quyền 2 huyện Tu Mơ Rông và Đăk Glei của tỉnh Kon Tum cũng đã triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ thương hiệu, bảo vệ nguồn giống sâm Ngọc Linh thuần chủng, chống gian lận thương mại và kinh doanh hàng giả sâm Ngọc Linh.

UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết, địa phương có phần lớn trong tổng diện tích trên 1.700ha sâm Ngọc Linh hiện có của tỉnh Kon Tum cho biết: Huyện đã phối hợp cùng với các ngành chức năng, trong đó có Đội quản lý thị trường tổ chức kiểm tra, kiểm soát việc mua bán sâm giả trên địa bàn. Thành lập tổ chống sâm giả để đấu tranh với các trang mạng xã hội bán sâm giả; thành lập Đoàn kiểm tra việc trồng sâm, mua bán sâm trên địa bàn; lấy mẫu để xét nghiệm test xác suất các vườn sâm để xem các doanh nghiệp, người dân có trồng đúng loại sâm Ngọc Linh hay không. Chỉ đạo UBND xã tiến hành rà soát, thống kê diện tích sâm Ngọc Linh đang trồng để lập hồ sơ pháp lý cho từng vườn sâm công khai trên các trang web của xã, của huyện.

Nguồn:Quảng Nam tập trung ngăn chặn nạn buôn bán sâm Ngọc Linh giả