Để nâng cao giá trị nông sản địa phương, Khánh Hoà tập trung mở rộng các vùng canh tác đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đồng thời khuyến khích nông dân và doanh nghiệp áp dụng công nghệ cao vào sản xuất, từ quản lý dinh dưỡng cây trồng đến hệ thống tưới tiết kiệm và giám sát môi trường canh tác.

Công tác kiểm soát vật tư nông nghiệp, đặc biệt là phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và giống, để xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ, giúp ổn định đầu ra và tạo điều kiện nâng cao chất lượng nông sản theo nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Việc tăng cường truy xuất nguồn gốc và áp dụng số hóa trong quản lý đang mở ra cơ hội nâng cao tính minh bạch, tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Những nỗ lực này góp phần định hình một nền nông nghiệp an toàn, hiệu quả và có khả năng cạnh tranh cao trong bối cảnh hội nhập. Tuy nhiên, theo lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường), Khánh Hoà hiện có 418.598/673.744ha đất nông nghiệp đã suy giảm độ phì nhiêu, nhiều khu vực bạc màu, chai cứng, khả năng giữ nước và giữ dinh dưỡng kém.

Nguyên nhân lớn nhất đến từ việc lạm dụng phân bón hóa học, trong khi canh tác sinh thái chưa được chú trọng đúng mức. Hiện phân vô cơ chiếm hơn 80% lượng phân bón sử dụng, nhưng cây chỉ hấp thu được khoảng 30 - 50%, phần còn lại bị rửa trôi, bốc hơi, gây ô nhiễm nguồn nước, làm gia tăng phát thải khí N₂O và CH₄ - những khí nhà kính mạnh hơn CO₂ nhiều lần. Biến đổi khí hậu với nắng nóng kéo dài, lượng mưa thất thường và xâm nhập mặn gia tăng càng làm đất suy kiệt nhanh hơn.

Trước thực trạng này, tỉnh đã chuyển đổi hơn 3.142ha đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác; nhiều mô hình trồng xoài, sầu riêng, rau màu theo hướng sạch đem lại thu nhập cao. Tuy nhiên, chuyển đổi cây trồng chỉ giải quyết phần ngọn, cốt lõi vẫn là phục hồi sức khỏe đất. Một vùng trồng cây giá trị cao nhưng đất tiếp tục suy thoái thì sản xuất khó bền vững.

liệu từ các nhóm FFS (nông dân học cùng nông dân) cho thấy, nơi tăng cường sử dụng phân hữu cơ, tàn dư thực vật và xen canh họ đậu có độ ẩm đất tốt hơn, cây khỏe tự nhiên, chi phí phân bón giảm và sâu bệnh ít hơn. Khi đất được tái tạo, sản xuất mới thật sự ổn định và bền vững. Tại nhiều hội thảo về sản xuất nông nghiệp trong và ngoài tỉnh, các chuyên gia đều chỉ ra rằng, thách thức lớn nhất của nông nghiệp Khánh Hòa không nằm ở kỹ thuật, mà ở tư duy sản xuất.

Canh tác, sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ được người dân Khánh Hoà tích cực áp dụng. (Ảnh: ĐT).

Ngành nông nghiệp đang yêu cầu chuyển đổi mạnh từ “bón nhiều để được nhiều” sang “bón đúng - bón cân bằng - bón theo nhu cầu”; từ “chạy theo năng suất” sang "tạo ra giá trị bền vững"; từ “canh tác dựa vào hóa chất” sang “canh tác dựa vào hệ sinh thái đất”. Để hiện thực hóa định hướng này, ngành Nông nghiệp Khánh Hòa đang tích cực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Xây dựng bản đồ dinh dưỡng đất cho từng vùng sản xuất; tăng tỷ lệ phân hữu cơ, vi sinh lên 30 - 40% trong 5 năm tới;

Đồng thời hình thành vùng sản xuất tập trung, áp dụng tưới tiết kiệm và công nghệ cao; mở rộng tín dụng xanh cho doanh nghiệp và hợp tác xã; xây dựng hệ thống giám sát sức khỏe đất cấp tỉnh, làm cơ sở điều hành và cảnh báo sản xuất... Trong quá trình chuyển đổi này, doanh nghiệp nông nghiệp theo hướng hữu cơ đang trở thành lực lượng tiên phong, vừa cung cấp vật tư, vừa hỗ trợ kỹ thuật, liên kết tiêu thụ, góp phần hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Nhìn tổng thể, sự đồng thuận trong chuyển đổi giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân đang tạo nên nền tảng quan trọng để Khánh Hòa xây dựng một nền nông nghiệp vừa hiệu quả kinh tế, vừa thân thiện môi trường. Những thách thức hiện nay không phải là rào cản, mà chính là cơ hội để tỉnh tái cấu trúc sản xuất theo hướng hiện đại, tuần hoàn và phát thải thấp.

Việc tập trung phát triển nông nghiệp an toàn, chất lượng cao đang trở thành hướng đi quan trọng của Khánh Hòa trong quá trình chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững. Những giải pháp đồng bộ từ ứng dụng công nghệ, kiểm soát quy trình sản xuất, phát triển chuỗi liên kết đến hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn đang giúp nông sản Khánh Hòa xây dựng được vị thế vững chắc hơn trên thị trường.

Điều này không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế cho nông dân và doanh nghiệp mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Trong bối cảnh nhu cầu nông sản chất lượng cao ngày càng tăng, Khánh Hòa đứng trước cơ hội lớn để mở rộng vùng sản xuất an toàn, nâng tầm thương hiệu nông sản địa phương và tăng khả năng cạnh tranh ở thị trường quốc tế.

Để đạt được mục tiêu đó, tỉnh cần tiếp tục đầu tư khoa học – công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số và tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp trong các chuỗi giá trị. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Khánh Hòa xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, hiệu quả và thân thiện với người tiêu dùng.

Nguồn:Tập trung phát triển nông nghiệp an toàn, chất lượng cao