Bước tiến đầu tiên

Đề xuất này sẽ yêu cầu các công ty vận tải phải trả phí cho mỗi tấn carbon mà họ thải ra khi đốt nhiên liệu. Nói cách khác, đó là thuế. Điều đó có thể huy động được một số tiền đáng kể và dẫn đến những thay đổi sâu rộng trong ngành vận tải biển.

Đây cũng sẽ là bước đầu tiên hướng tới mục tiêu cao cả là thuế không chỉ giới hạn ở một quốc gia cụ thể mà là trên toàn cầu. (Khoảng 70 quốc gia và tiểu bang trên thế giới đã định giá carbon, thông qua thuế hoặc cơ chế thương mại.) Nhiều nhà hoạt động và nhà kinh tế đã lập luận rằng việc định giá carbon là rất quan trọng để giải quyết mối đe dọa chung của biến đổi khí hậu, bởi vì nó có thể vừa ngăn chặn ô nhiễm vừa tài trợ cho một nền kinh tế sạch hơn, bền vững hơn.

Ảnh minh họa

Nguồn tiền lớn

Sự chú ý của thế giới chuyển sang ngành vận tải biển trong tuần cuối của tháng 3 khi tàu chở container khổng lồ Dali bị mất điện và đâm vào cầu Key ở Baltimore. Nhưng có ít nhất 50.000 tàu chở hàng như Dali, liên tục di chuyển, vận chuyển phần lớn hàng hóa trên thế giới. Vận chuyển chiếm khoảng 3% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, nhiều hơn một chút so với hàng không. Việc đánh thuế lượng khí thải carbon rất có thể sẽ thu về hàng chục tỷ đô la mỗi năm cho chính sách khí hậu.

Để so sánh, các quốc gia phát triển đã quyên góp 9 tỷ USD cho Quỹ Khí hậu Xanh, một chương trình của Liên hợp quốc nhằm giúp các nước đang phát triển giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, nhưng các nhóm hoạt động cho rằng số tiền này ít hơn nhiều so với mức cần thiết. Vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Nhưng tiến về phía trước có thể dễ dàng hơn so với các cuộc đàm phán về khí hậu toàn cầu đòi hỏi sự ủng hộ nhất trí. Các quyết định tại IMO được thực hiện bởi đa số các nước thành viên.

Các nước đã đồng ý làm gì?

Tổ chức hàng hải quốc tế cho biết họ chỉ đơn giản thực hiện đúng cam kết đưa ra vào năm ngoái là khử carbon cho toàn bộ ngành vận tải biển vào năm 2050. Các nước thành viên của tổ chức này đã đồng ý rằng họ cần bắt đầu tính phí phát thải khí giữ nhiệt của ngành vận tải biển vào năm 2027.

Trong một cuộc bỏ phiếu đồng thuận, IMO và các quốc gia thành viên nêu chi tiết các quyết định vẫn cần đưa ra về việc định giá carbon. Giá sẽ được tính như thế nào? Đó sẽ là một khoản phí cố định hay một phần của cơ chế giao dịch giữa các công ty? Ai sẽ thu tiền và phân phối nó? Và nhiên liệu nào được coi là ít carbon?

Theo tổ chức hàng hải này, các quốc gia đang xem xét bảy đề xuất khác nhau, trong đó giá dao động từ 20 đến 250 USD cho mỗi tấn khí thải carbon. Họ hy vọng sẽ quyết định tất cả những điều đó vào năm tới. Albon Ishoda, nhà đàm phán của Quần đảo Marshall, người đã đề xuất mức thuế 150 USD cho mỗi tấn carbon thải ra, cho biết để đạt được vị trí hiện tại là một quá trình cực kỳ khó khăn.

Tác động có thể là gì?

Tiền thu được từ thuế carbon sẽ được phân phối như thế nào? Các nhà phân tích từ Ngân hàng Thế giới đã đề xuất trong một nghiên cứu các quốc gia nên sử dụng tiền để khử carbon trong ngành vận tải biển, đầu tư vào các biện pháp hiệu quả có thể giảm chi phí vận chuyển cho các nước nghèo hơn và triển khai các hành động về khí hậu rộng rãi hơn.

Về cơ bản, việc tính phí phát thải carbon của tàu có thể có tác động đến mọi thứ hàng hóa mua sắm. Cà phê từ Colombia, áo phông từ Việt Nam và điện thoại di động từ Trung Quốc đều đến tay người tiêu dùng trên toàn thế giới bằng tàu thủy. Roel Hoenders, người đứng đầu bộ phận hành động vì khí hậu của IMO cảnh báo rằng các nước nhỏ cuối cùng có thể phải trả giá cao hơn cho hàng hóa cơ bản.

Các quốc gia xây dựng nền kinh tế dựa trên hàng hóa vận chuyển có thể mất doanh thu đáng kể vì vận chuyển chiếm một phần lớn trong giá xuất khẩu của họ. Tác động mà mỗi biện pháp sẽ mang lại là một phần khá quan trọng của công việc, đặc biệt đối với các nước đang phát triển. Việc tăng giá carbon có thể ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của họ ở quy mô toàn cầu.

Bài học cho phần còn lại của thế giới

Một số công ty lớn nhất trong ngành vận tải biển đã nhận ra nhu cầu về nhiên liệu sạch hơn và đang tìm cách phát triển chúng nhanh hơn. Maersk, công ty vận tải container lớn thứ hai, đã đầu tư hàng tỷ USD vào nỗ lực khử carbon. Nhiều công ty vận tải biển lớn nhất thế giới đang thúc đẩy mức giá carbon đầy tham vọng hơn, bởi vì điều đó có nghĩa là họ sẽ không phải trả mức thuế tương tự ở châu Âu.

Lý tưởng nhất là các công ty muốn tránh phải trả thuế carbon ở nhiều khu vực pháp lý, điều này sẽ dẫn đến nhiều công việc kế toán phức tạp và tốn kém. Có rất nhiều thỏa hiệp khó khăn phía trước.

Tuy nhiên, các chuyên gia hy vọng kinh nghiệm của ngành vận tải biển trong việc định giá carbon sẽ gửi tín hiệu đến thế giới về mức độ hiệu quả của một chính sách như vậy. Khi được thực hiện đúng cách, định giá carbon “là chính sách hiệu quả nhất về mặt chi phí và đơn giản nhất, mang lại phạm vi linh hoạt rộng nhất cho tất cả các bên liên quan về kinh tế”.

Nguồn: Bước tiến đầu tiên hướng tới giá carbon toàn cầu