Lũ quét và sạt lở đất là những loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm

Dự báo về diễn biến khí tượng thủy văn năm 2024, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Hoàng Đức Cường cho biết, từ đầu năm 2024, thiên tai phức tạp, dị thường đã xuất hiện như đợt rét đậm, rét hại diện rộng kéo dài từ tháng 2 đến sang cả tháng 3/2024, nắng nóng xuất hiện dài ngày ở khu vực Nam Bộ, xâm nhập mặn tăng cao hơn ở Đồng bằng sông Cửu Long, ảnh hưởng lớn đến dân sinh và sản xuất nông nghiệp.

Trong số những thiên tai dị thường, lũ quét và sạt lở đất là những loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm, do vậy các chuyên gia đã đề xuất các giải pháp để chủ động phòng ngừa, ứng phó.

Chia sẻ kết quả cập nhật tình hình sạt lở đất, ông Nguyễn Quốc Khánh, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho biết: "Công tác biên tập, cập nhật, chính xác hóa, tăng độ tin cậy của bộ cơ sở dữ liệu trượt lở đất đá đã xác định được hơn 490 điểm trượt lở đất đá có đầy đủ về ngày, giờ, tọa độ trượt. Trong đó có khoảng 230 điểm trượt của đề án trượt lở quốc gia đã điều tra, cập nhật được chính xác hóa; khoảng hơn 260 điểm trượt lở đất, lũ quét được thu thập từ nguồn dữ liệu khác cập nhật thêm từ nguồn tài liệu khác".

Đặc biệt, công tác cập nhật, chính xác hóa cơ sở dữ liệu điểm trượt lở đất đá bằng công nghệ viễn thám-GIS đã xác định ra được 34 điểm trượt lở mới phát sinh, xảy ra gần đây. Tất cả các điểm trượt mới này đã được cập nhật vào lớp cơ sở dữ liệu điều tra hiện trạng trượt lở đất đá của đề án trượt lở quốc gia, phục vụ tốt đánh giá và xác định ngưỡng mưa gây sạt lở đất.

Đánh giá công tác dự báo, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất thời gian qua, GS.TS Trần Thục, Chủ tịch Hội KTTV Việt Nam cho rằng các đơn vị dự báo đã tăng cường đầu tư khoa học công nghệ cho cảnh báo lũ quét, sạt lở đất. Tuy nhiên đối với loại thiên tai này, thế giới không có nhiều kỳ vọng về tính dự báo, hiện trạng dự báo đối với loại thiên tai này đạt mức từ kém đến thấp và kỳ vọng đến năm 2040, khoa học có thể nâng lên mức kém đến trung bình.

Chính vì vậy, theo GS.TS Trần Thục, cùng với việc tăng cường quan trắc, giám sát, việc theo dõi liên tục thông tin qua các hệ thống dự báo trực tuyến cũng như sự phối hợp giữa chính quyền địa phương, người dân và cộng đồng trong việc rà soát các nguy cơ về lũ quét, sạt lở đất tại địa phương là rất quan trọng để có thể chủ động phòng ngừa, ứng phó trước khi thiên tai xảy ra.

Theo ông Hoàng Đức Cường, thời gian qua Tổng cục Khí tượng thủy văn đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dự báo, đảm bảo yêu cầu dự báo sớm, kịp thời, tin cậy diễn biến thiên tai nhất là các loại hình thiên tai thường xuyên diễn ra gây thiệt hại lớn như bão, lũ, ngập lụt hạn hán, xâm nhập mặn, lũ quét, sạt lở đất, tiến tới dự báo tác động của thiên tai.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã áp dụng đa dạng các hình thức thông tin, truyền tin phù hợp, đảm bảo cung cấp nhanh chóng, kịp thời thông tin cảnh báo, dự báo thiên tai đến người dân khu vực bị ảnh hưởng. Chủ động giám sát, đánh giá và giải quyết hậu quả sự cố môi trường biển, sự cố tràn dầu khi có tình huống xảy ra; xử lý ô nhiễm môi trường sau thiên tai…

Theo ông Hoàng Đức Cường, trước dự báo năm 2024 sẽ tiếp tục là một năm xảy ra nhiều hiện tượng cực đoan, dị thường, để thực hiện tốt công tác dự báo, cảnh báo, Tổng cục Khí tượng thủy văn xác định cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến thời tiết, thủy văn, hải văn; cảnh báo và dự báo kịp thời các hiện tượng thời tiết, thủy văn, hải văn nguy hiểm trên phạm vi cả nước; cung cấp kịp thời, đầy đủ các bản tin cảnh báo, dự báo thời tiết, thủy văn, hải văn nguy hiểm cho các cơ quan theo quy định.

Tổng cục cũng sẽ chủ động triển khai hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai tại các đơn vị, đặc biệt tại các trạm khí tượng thuỷ văn vùng núi và hải đảo, vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai bão, lũ… Đảm bảo an toàn về người, phương tiện, thiết bị, máy móc và công trình nhà cửa, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại và kịp thời khắc phục hậu quả, sự cố do thiên tai gây ra đáp ứng yêu cầu hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ.

Đồng thời, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến kiến thức về khí tượng thủy văn, đặc biệt là các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm, góp phần nâng cao ý thức của cộng đồng về tầm quan trọng của công tác phòng chống thiên tai.

"Mọi hoạt động phòng, chống thiên tai phải bảo đảm toàn diện, tuyệt đối các yêu cầu về mục tiêu, nội dung công việc theo Khẩu hiệu hành động của Ngành Khí tượng thủy văn: Thống nhất - Chính xác - Liên tục - Tin cậy - Kịp thời", ông Hoàng Đức Cường khẳng định.

Nguồn:Chủ động ứng phó với các hiện tượng thiên tai dị thường