Những năm gần đây, các kỹ thuật hạt nhân tiên tiến, thiết bị bức xạ công nghệ cao được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là các ứng dụng trong y tế, công nghiệp, xây dựng, nông nghiệp và tài nguyên môi trường, xuất, nhập khẩu sản phẩm, hàng hóa..., mang lại nhiều lợi ích to lớn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lâm Đồng.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 1.131 nguồn phóng xạ và 200 thiết bị bức xạ đang được sử dụng tại 85 cơ sở và tổ chức. Trong đó, thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế chiếm tỷ lệ hơn 20% số nguồn phóng xạ so với toàn quốc. Hằng năm, số lượng giấy phép cấp cho các công việc bức xạ, các loại hình thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ; giấy đăng ký cho các hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử đều tăng.

Kiểm tra các thiết bị bức xạ phục vụ soi chiếu an ninh tại Cảng hàng không Liên Khương. Ảnh: BLĐ.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã tiếp nhận thẩm định hồ sơ cấp phép sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế và quản lý 243 giấy phép sử dụng 169 thiết bị X-quang cho hơn 80 cơ sở, tổ chức tiến hành công việc bức xạ. Hiện nay, 5 cơ sở xin ngừng hoạt động nên toàn tỉnh còn 75 cơ sở, tổ chức được cấp phép tiến hành công việc bức xạ.

Bên cạnh những hiệu quả, các ứng dụng bức xạ và hạt nhân cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, sự cố về mất an toàn, an ninh, có thể gây tác hại đến con người, môi trường sống như sự cố mất nguồn phóng xạ; vận chuyển nguồn, dược chất phóng xạ; chiếu xạ quá liều, nhiễm bẩn phóng xạ tại các bệnh viện có ứng dụng y học hạt nhân sử dụng thuốc phóng xạ (I-131); rò rỉ nguồn phóng xạ...

Vì vậy, thời gian qua, Ban Chỉ huy ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân tỉnh Lâm Đồng và đơn vị thường trực là Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ động sẵn sàng ứng phó sự cố bức xạ, hạt nhân. Trong đó, Sở Khoa học và Công nghệ chú trọng công tác thông tin tuyên truyền phổ biến pháp luật cho các tổ chức, cá nhân, các cơ sở tiến hành công việc bức xạ để đưa các quy định của pháp luật về an toàn bức xạ và hạt nhân vào đời sống xã hội; giáo dục ý thức chấp hành pháp luật nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân.

Từ năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã thiết kế, in ấn, phát hành 4000 tờ rơi hướng dẫn quy trình ứng phó sự cố, cấp phát cho các tổ chức, đơn vị có thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ và các hộ dân cư sinh sống gần cơ sở. Tổ chức 3 lớp tập huấn và các khóa bồi dưỡng kiến thức chuyên sâu và cập nhật thông tin về an toàn bức xạ hạt nhân, an ninh nguồn phóng xạ cho nhân viên phụ trách an toàn bức xạ; tập huấn kiến thức ứng phó sự cố cho 320 lượt tổ chức cá nhân đang lưu giữ nguồn phóng xạ.

Đồng thời, thực hiện 19 cuộc thanh tra đối với 56 tổ chức, cá nhân và 3 cuộc kiểm tra đối với 24 cơ sở sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế. Nội dung thanh tra, kiểm tra gồm: giấy phép hoạt động còn hiệu lực; chứng chỉ nhân viên phụ trách an toàn bức xạ, liều kế cá nhân, hồ sơ theo dõi sức khỏe của nhân viên bức xạ; sổ kiểm kê nguồn phóng xạ; nội quy an toàn bức xạ; quy trình sử dụng và vận hành nguồn phóng xạ, sổ theo dõi vận hành; biển báo bức xạ, đèn cảnh báo; theo dõi kiểm xạ định kỳ…

Diễn tập ứng phó sự cố trong vận chuyển nguồn phóng xạ hở và cháy nổ tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân.

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Lâm Đồng, thời gian tới cần quản lý chặt chẽ hơn nữa đảm bảo an toàn bức xạ, an ninh nguồn phóng xạ, không để xảy ra sự cố; vừa phải ứng dụng kỹ thuật hạt nhân vào đời sống với mục đích cao hơn, yêu cầu lớn hơn. Tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn bức xạ hạt nhân và các mô hình ứng dụng bức xạ hạt nhân trong nông nghiệp, trong y tế, trong sản xuất, đời sống để mọi người biết được đóng góp của kỹ thuật hạt nhân vào phát triển kinh tế - xã hội nhằm ứng dụng rộng rãi hơn.

Tổ chức nhiều lớp tập huấn để phổ biến các thông tin về an toàn bức xạ hạt nhân, về biện pháp giảm thiểu carbon; tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm kê, đánh giá cụ thể có bao nhiêu nguồn phóng xạ an toàn tuyệt đối, bao nhiêu nguồn có nguy cơ xảy ra sự cố, số người phụ trách vận hành. Thu hút các dự án đầu tư dịch vụ chiếu xạ ngay vào Lâm Đồng để phục vụ cho xuất khẩu nông sản.../.

Nguồn: Tăng cường quản lý nhà nước về an toàn bức xạ, hạt nhân