Theo số liệu của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) phát sinh toàn tỉnh trung bình khoảng 200.000 tấn/năm. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 91%; trong đó, chất thải khó phân hủy chiếm đến 70%, chủ yếu vẫn đang được xử lý bằng phương pháp chôn lấp.

Theo thống kê, toàn tỉnh có 14 khu chôn lấp CTRSH đang hoạt động ổn định, trong đó, 1 nhà máy xử lý rác sinh hoạt tại xã Chiềng Ngần, thành phố Sơn La sử dụng phương pháp ủ sinh học làm phân; 1 nhà máy xử lý rác bằng công nghệ đốt trên địa bàn huyện Bắc Yên. Tại các huyện còn lại đều xử lý bằng phương pháp chôn lấp. Việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác do Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị Sơn La thực hiện, cơ bản bảo đảm quy định pháp luật, góp phần bảo vệ môi trường đô thị an toàn, phục vụ thiết thực cuộc sống người dân.

Sở TN&MT Sơn La cho biết: Là tỉnh miền núi có địa hình chia cắt, giao thông khó khăn với đa số dân số là đồng bào dân tộc, nhiều hộ gia đình còn quen với tập quán thả rông gia súc, gia cầm, chuồng trại chưa đảm bảo… đã gây áp lực lên công tác quản lý môi trường, đặc biệt là công tác quản lý chất thải rắn. Qua kết quả rà soát, đánh giá của các cơ quan quản lý nhà nước, khi đi vào hoạt động, một số khu xử lý rác thải chưa lập đánh giá tác động môi trường (báo cáo đánh giá tác động môi trường; đề án bảo vệ môi trường chi tiết), Giấy phép môi trường, xác nhận đăng ký môi trường (kế hoạch bảo vệ môi trường) được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, xác nhận; không tiến hành quan trắc môi trường định kỳ. Việc xử lý nước rỉ rác chưa đảm bảo, không được quan trắc, giám sát định kỳ trước khi thải ra môi trường.

Công tác thu gom rác thải cần được triển khai hiệu quả, hạn chế tình trạng ứ đọng rác thải trên địa bàn.

Hầu hết tất cả các khu vực lưu trữ rác thải ở các xã, huyện, rác thải sau khi được thu gom về khu vực lưu trữ được đổ lộ thiên sau đó đốt thủ công; một số xã đã trang bị lò đốt rác song hệ thống xử lý khí thải còn thô sơ, chủ yếu dùng ống khói đơn thuần, khí thải ra môi trường có biểu hiện vượt quy chuẩn cho phép. Việc thực hiện không đúng các quy định về bảo vệ môi trường tại các điểm thu gom rác, khu chôn lấp rác thải tập trung tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm, không khí, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, thiết bị, phương tiện thiết yếu phục vụ thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH cũng chưa được chú trọng đầu tư đồng bộ, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường trong quá trình thu gom, vận chuyển.

Trước thực trạng trên, UBND tỉnh yêu cầu các Sở, ngành, địa phương triển khai hiệu quả quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh. Theo đó, đối tượng áp dụng quy định là hộ gia đình, cá nhân sinh sống trên địa bàn tỉnh (bao gồm cả người nước ngoài); các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 58 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, gồm: Các cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp (kể cả tổ chức nước ngoài) trên địa bàn tỉnh có phát sinh chất thải từ hoạt động sinh hoạt, văn phòng với tổng khối lượng dưới 300 kg/ngày được lựa chọn hình thức quản lý chất thải rắn sinh hoạt như hộ gia đình, cá nhân. Cùng với đó là các cơ sở tham gia dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.

Việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh phải đảm bảo theo 6 nguyên tắc. Trong đó, phải xác định quản lý chất thải rắn sinh hoạt là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân có hoạt động làm phát sinh chất thải rắn sinh hoạt; Chất thải rắn sinh hoạt phải được quản lý theo hướng giảm thiểu phát sinh, tăng cường tái sử dụng, tái chế để khai thác tối đa giá trị tài nguyên của chất thải rắn sinh hoạt; Hộ gia đình, cá nhân, chủ nguồn thải có trách nhiệm và nghĩa vụ phân loại tại nguồn phù hợp với mục đích quản lý, xử lý và chi trả giá dịch vụ cho hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt;

Cơ sở vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có trách nhiệm chuyển giao cho cơ sở xử lý chất thải có chức năng, giấy phép môi trường phù hợp hoặc chuyển giao cho cơ sở vận chuyển khác đảm bảo quy định để vận chuyển; Ưu tiên đầu tư công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt hiện đại, thân thiện với môi trường, có thu hồi năng lượng và thành phần có ích trong chất thải rắn sinh hoạt; không đầu tư mới công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt chỉ bằng hình thức chôn lấp trực tiếp….

Việc phân loại, lưu giữ, tập kết, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt của các hộ gia đình, cá nhân, chủ nguồn thải. Trách nhiệm, quyền hạn của các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện, cấp xã và các cơ sở thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của các hộ gia đình, cá nhân, chủ nguồn thải phải được thực hiện từ ngày 31/12/2024.

Địa phương này chú trọng đảm bảo vệ sinh môi trường tại các khu xử ký rác thải tại trên địa bàn.

Thông tin từ Sở TN&MT tỉnh, để đảm bảo công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt đồng bộ, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân, cơ quan, tổ chức trên địa bàn tỉnh, đồng thời thu hút các nguồn lực hợp pháp nhằm xã hội hoá công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; sau khi nghiên cứu các quy định pháp luật, Hướng dẫn kỹ thuật phân loại chất thải rắn sinh hoạt của Bộ Tài nguyên và Môi trường, và tình hình thực tiễn tại địa phương, cho thấy tính chất tương đồng về biện pháp quản lý đối với chất thải rắn sinh hoạt và chất thải cồng kềnh.

Trong giai đoạn 2021-2030, tỉnh Sơn La đặt mục tiêu nâng tỷ lệ thu gom, lưu giữ, vận chuyến, tự xử lý, xử lý tập trung đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường đối với rác thải nguy hại, nông thôn, công nghiệp và một số chất thải đặc thù khác. Trong đó, 98% tổng lượng chất thải rắn nguy hại phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cơ sở y tế, làng nghề phải được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; 95% rác thải sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Tăng cường khả năng tái chế, tái sử dụng, xử lý kế hợp thu hồi năng lượng hoặc sản xuất phân hữu cơ; phấn đấu tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp đạt tỷ lệ dưới 50% so với lượng chất thải được thu gom; 100% trung tâm thương mại, siêu thị sử dụng túi ni lông thân thiện với môi trường phục vụ cho mục đích sinh hoạt thay thế túi ni lông khó phân hủy; 95% các bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt đã đóng cửa được cải tạo, xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường.

Về chất thải rắn sinh hoạt tại nông thôn, địa phương này phấn đấu khoảng 93% lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại khu dân cư nông thôn tập trung được thu gom, lưu giữ, vận chuyến, tự xử lý, xử lý tập trung đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; tận dụng tối đa lượng chất thải hữu cơ đế tái sử dụng, tái chế, làm phân compost hoặc tự xử lý tại các hộ gia đình thành phân compost đế sử dụng tại chỗ; 95% các bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực nông thôn đã đóng cửa được cải tạo, xử lý, tái sử dụng đất; phấn đấu 100% các bãi chôn lấp chât thải tự phát không thuộc quy hoạch phải được xử lý đảm bảo yêu câu bảo vệ môi trường.

Nguồn:Sơn La nâng cao hiệu quả thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt